Διάλεξη του θείου Ισίδωρου

«Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις»

K.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ

Αν τα πολιτικα λαϊκα κινηματα του 20ου αιωνα αντιληφθηκαν τη σημασια του να συντασονται κατω από τη σημαια του ενθουσιασμου προβαλoντας ταυτοχρονα ενα σωτηριολογικο χαρακτηρα και σπεκουλαροντας στην διακριση αναμεσα στο «καλο» και το «κακο», τα διαφορα κοινωνικου τυπου κινηματα που αναπτυχθηκαν στα τελη του 20ου και τις αρχες του 21ου αι. ειχαν την φαεινη ιδεα να χρησιμοποιουν σαν οχημα τη συγκινηση προκειμενου ν’απευθυνθουν σε μια ανωτερη βαθμιδα της κλιμακας των ανθρωπινων συναισθηματων: ευασθησια, ανοχη, αποδοχη της διαφορετικοτητας κλπ, ηταν μερικα από τα  συνθηματα που αποσκοπουσαν στη νεα επικοινωνιακη επιτυχια.

Οι δυτικες κοινωνιες, τις τελευταιες δεκαετιες, εχοντας επιλυσει μια σειρα απο θεμελιωδη ζητηματα δημοκρατιας αρχισαν να …χτενιζονται επιδιδομενες σε μια αναλυτικη ενδοσκοπιση που αφορουσε το «γιατι» και το «διοτι» των επιμερους ανθρωπινων προβληματων.

Τρελα καταναλωτικα προϊντα που ειχαν σκοπο να υπηρετησουν τον ανθρωπο διευκολυνοντας του τη ζωη αρχισαν να κανουν την εμφανιση τους στην αγορα: από «εξυπνα μανταλακια» για την προνομιουχα νοικοκυρα και αρωματικες καποτες προς τερψη του ουρανίσκου της χαρουμενης πεοθηλαστριας μέχρι βαφες ειδικες για το μουστακι του θεριακλη και …δε συμαζευεται.

Κι οσο πιο πολυ ο συγχρονος ανθρωπος  ασχολειτο με τον εαυτο του, τοσο περισσοτερες νεες επιθυμιες ξεθαλαμωνανε από το βαθος του εσωτερικου του κοσμου κι …..αντριέυαν και θεριέυαν!

Επιθυμιες που δεν αφορουσαν μονο τις … «πρακτικες» αλλα και τις ψυχικοσυναισθηματικες του αναγκες.

Όπως στην επιστημη κάθε προβλημα που λυνεται μεσω της τεχνολογιας αποδιδεται στην αγορα για καταναλωση με την μορφη υλικου προϊοντος, ετσι και στην πολιτικη και την κοινωνιολογια κάθε ερωτημα που τιθεται ενδυκνειται να απαντιεται και η απαντηση  να διδεται στην κοινωνια προς … χρηση και εφαρμογη!

Και στις δυο περιπτωσεις η αναζητηση των οριων είναι το ζητουμενο ενώ οι πιθανες παρενεργειες της νεας ιδεας ή προϊοντος μελει να διαπιστωθουν από τις ίδιες τις κοινωνιες παντα, με τον πιο εμπειρικο (και αλανθαστο) τροπο: εκ του αποτελεσματος!

Ο μακαριστος 19ος αιωνας αυτό για το οποιο τον θυμωμαστε είναι επειδη κατορθωσε να ξεχωρισει το ατομο από το πληθος αναδεικνύοντας την αυτοδυναμια του και οριζοντας το ως θεμελιωδη κοινωνικη μοναδα.

Η προκληση για τον ανθρωπο ηταν μεγαλη αφου η αναγορευση του ως εν δυναμει θεοτητα, εκτος από τα οποια θελκτικα προνομια που του εξασφαλιζε, συνεπαγετο και το αντιστοιχο με το εγχειρημα κοστος: στο μελλον η διαπραγματευση του ατομου με τον εαυτο του θα αποτελουσε μια καθαρα προσωπικη του υποθεση.

Το κουκουλι της συλογικοτητας το οποιο του παρειχε μεχρι τοτε την οποια -οδυνηρη εστω- καταφυγη εσπαζε και η ευθυνη από συλογικη γινοταν ατομικη!

Η ατομικη του ελευθερια στεκοταν μπροστα στα ποδια του με την μορφη του … «ριγμενου γαντιού».

Είναι γεγονος ότι -σε πεισμα ολων οσων πιστευουν σε …«σκοτεινες δυναμεις που καθοριζουν τα παντα ερημην τους»- η ανθρωποτητα ποτε δεν μπορεσε να σχεδιασει η ιδια την εξελιξη της, αλλα εξελιχθηκε -όπως και οσο εξεξελιχθηκε- επειδη παντα αρεσκετο να απαντα αμεσα σε ολες τις προκλησεις, σηκωνοντας κάθε …«γαντι» που ευρισκε μπροστα της χωρις ουτε καν να το καλοσκεφτεί.

Η επιθυμια της για κάθε τι το καινουργιο αποτελουσε το κυριο κινητρο και την αιτια για κάθε της νεα περιπετεια (ένα άλλο παραληλλο κινητρο -και αιτια- ηταν η αναγκη της να ξεφυγει από τα βασανα της περιπετειας που ηδη ζουσε εκεινη την στιγμη λογω απαντησης της προηγουμενης προκλησης).

Στο πλαισιο αυτό μπορει να ειδωθει και η περιγραφη από τον Νίτσε της συνεχους τασης και προσπαθειας του ανθρωπου να …«σκοτωσει την παραδοση»!

Σ΄αυτό εντασεται και ο περιφημος ευρωπαϊκος μηδενισμος: ο «θανατος του θεου» από το ευρωπαϊκο πνευμα!

Κι όπως συμβαινει σε κάθε τετοια περιπτωση η προκληση της ατομικοτητας εκτος από  τα δωρα και τις θελκτικες παροχες της συνοδευοταν και από τον …λογαριασμο: τωρα ο ανθρωπος δεν θα μπορουσε πια να αιτιάται την κοινωνια για τα βασανα του αλλα καλειτο να αναλαβει ένα πιο ενεργο ρολο, τετοιον, που να επιρεαζει και να διαμορφωνει την κοινωνια αντι να την μέμφεται μεμψιμοιρώντας.

Το άχθος των αποφασεων ηταν πλεον δικη του υποθεση και απεδειχθη ιδετερα βαρυ για τις πλατες του.

Ετσι το συγχρονο ατομο που μεχρι χθες απεδιδε όλα τα δεινα του στην καταπατηση των ατομικων του δικαιωμάτων από την κοινωνια και τους θεσμους της, όταν αυτα (τα δικαιωματα) του αποδωθηκαν  (ή τα κατεκτησε) και κλίθηκε να αναλαβει την ευθυνη της διαχειριση τους, ενοιωσε τοσο αδυναμο μεσα στην μοναξια της ιδιοτικοτητας  του ώστε …«ανεκρουσε πρύμνα» κατεφευγοντας παλι ακομα και μεσα σε -πολλες φορες- επινοημενες συλογικοτητες..

Θεωρειες και αντιληψεις που παρηχθησαν στο στενο κοσμο των ιδεων και αφορουσαν τα ατομικα δικαωματα προσφερθηκαν στην κοινωνια της αγορας προκειμενου να καταναλωθουν σαν αναλωσιμα υλικα αγαθα σε τιμη ευκαιριας.

Και ολοι εσπευσαν να …επωφεληθούν!

Κι όπως η αγορα εσπευσε να ικανοποιησει την πιο τρελη επιθυμια του κάθε στερημενου προσφεροντας του ό,τι ειχε …ονειρευτει (αυτοκινηταρες, εξοχικα, προϊοντα υψηλης τεχνολογιας κλπ σκουπιδια ενος απιθανου τεχνολογικου πολιτισμου), ετσι και η απελευθερωση της αγορας των ιδεων του προσεφερε την δυνατοτητα να πραγματωσει κάθε του τρελη φαντασιωση.

Κι όλ’αυτά με …δοσεις!

Δεν χρειαζοταν πλεον να ματώσει για να διεκδικησει τιποτα!

Το νέο μότο του συχρονου κανονιστικού συστηματος (που προεκυψε ως μετεξελιξη του διαφωτισμου -δια μεσου μιας σειρα πολιτικοκοινωνικων λαϊκων κινηματων) ηταν : «κανε ότι γουσταρεις»!

Το ατομο βρεθηκε με τη δυνατοτητα επιλογης, μπορουσε να κανει πλεον ότι γουσταρει, να απολαμβανει ότι επιθυμει.

Ετσι ο δημοσιος υπαληλος βρεθηκε με μια αλογουρα στην κωμη που του’φτανε μεχρι τ’αρχιδια (η οποία αλογοουρισια κωμη -σημειολογικα τουλαχιστον- μεχρι προτινος αποτελουσε ενδειξη αμφισβητησης), χωρις να χρειαζεται να απολογηθει στην …υπηρεσια(!).

Η καθε λαϊκη γκομενα εθεαθη να περιφερεται με ένα σκουλαρικι  στη γλωσσα, δυο στον αφαλο και ένα χαλκα περασμένο στην κλειτορίδα.

Ο παραδοσιακός αρσενικος που μεχρι χθες ειχε αναστολες να ζητησει από την αγαπημενη του να του ικανοποιησει την πιο αποκρυφη φαντασιωση του σπρωχνωντας για λιγο το δαχτυλακι της στον κωλο του, ξεψαρωσε και δεν διστασε να γυρισει αληγορικα τα νωτα του στο διπλανο του αρσενικο!

Στην απελευθερωση της κοινωνια της αγορας το κλιμα που επικρατουσε ηταν: «καλη χαρα για ολους!».

Το κακοσχηματισμενο ατομικο «εγω» διογκωθηκε και φουσκωσε σαν σουφλέ λιγο πριν …καει.

Και -όπως γινεται σ’αυτές τις περιπτωσεις- μετα το …«ρουμ σερβις», ερχεται ο λογαριασμος!

Η νεα πραγματικοτητα δεν εκανε πιο ευτυχες το καταναλωτικο ατομο.

Μπορούμε να το διαπιστώσουμε βλεποντας ότι τα υπαρξιακα αγχη ενταθηκαν αντι να καταλαγιάσουν από τη διερυνση της ελευθεριας των ατομικων επιλογων, οι μανιοκαταθληψεις, οι παντος ειδους ιδεασμοι και τα ιδεοψυκαναγκαστικα συνδρομα θεριεψαν αντι να υποχωρησουν, η μοναξια γιγαντωθηκε!

Στην προσπαθεια διεκδικησης της πραγματωσης των επιθυμιων του το ατομο δεν διστασε να βαφτησει την κάθε επιθυμια του «ανθρωπινο (ατομικο) δικαιωμα».

Ετσι κατω από τα λαβαρα των …ατομικων ανθρωπινων δικαιωματων στοιχιστηκαν και οι πιο απιθανες επιθυμιες προκειμενου να ενταχθουν σε ενα …νομιμοποιητικο προγραμμα.

Για την επιτευξη ενός τετοιου στοχου η συνταγη προβλεπει τη δημιουργια μιας «συντεχνιας», γιαυτό δημιουργηθηκαν νεες συλογικοτητες -πολλες από τις οποιες ηταν επινοημενες- , μότο τους: «τα δικαωματα των μειονοτητων»!

Κι επειδη ο λαϊκισμος -ο οποιος αρεσκεται να συχναζει και στις πιο αξιοπρεπεις καταστασεις- διαρκως καραδοκει προσπαθωντας να εμφιλοχωρισει παντου, δεν μπορουσε να λειπει να ένα τετοιο πανηγυρι: ειδε φως και μπηκε!

Εν τω μεταξυ ο δυτικος πολιτικος πολιτισμος -με ολλα του τα …κουσουρια-, μετα από μεγαλες προσπαθειες και αγωνες, ειχε κατορθωσει να δωσει καποιες λύσεις

(αρκετες εκ των οποιων θεσμικες) σε ζητηματα δημοκρατιας που αφορουσαν θεμελιωδη ανθρωπινα ατομικα δικαιωματα: η αναδειξη της ατομικοτητας, η ιδιοτικοτητα, τα «προσωπικα δεδομενα» κλπ ηταν μερικες από αυτές.

Σε αυτό το πλαισιο το συγχρονο ατομο μπορουσε πλεον να λειτουργησει με έναν αρκετα πιο αξιοβίοτο τροπο.

Από τη στιγμη που οι ιδεες μπερδεψαν τα μπουτια τους με τα καταλωτικα αγαθα η οπισθοδρομιση εκανε limit up και ο συντηριτισμος τιναξε την μπαγκα στον αερα.

Κι ενώ ειχαν σημειωθει καποια βηματα στο ζητημα της ελευθεριας του ατομου εναντι της ισχυος των θεσμων, το ιδιο το ατομο αρχισε να αντιστρεφει την κινηση των δεικτων προς την αντιθετη φορά. Το ζητουμενο του τωρα δεν ηταν η αποδυναμωση των οποιων θεσμων αλλα η περεταιρω ισχυροποιηση τους και η ταυτοχρονη ενταξη του σ’αυτους.

Γιαυτο και οπου δεν υπηρχαν αντιστοιχοι …«θεσμοι», τους …επινοησε!

Μη αντεχωντας τη μοναξια της ατομικοτας του -αποτελεσμα της ελευθεριας του- το συγχρονο ατομο επινοησε μια νεα (εικονικη) συλογικοτητα όπως το facebock, προκειμενου να την εξορκισει.

Δεν διστασε μαλιστα να αποποιηθει το θεμελιωδες κατακτημενο ατομικο του δικαιωμα, αυτό των προσωπικων δεδομενων, ανταλασοντας το με την πιθανοτητα αποκτησης εικονικων «φιλων» στον θολο  κοσμο του διαδυκτιου.

Η -οποια- ατομικη ιδιετεροτητα που αφορουσε την σεξουαλικη συμπεριφορα (ο κάθε ανθρωπος είναι ένα εν δυναμει ιδιετερο ον) εκποιηθηκε αντι πινακιου φακής που ακουγε στο ονομα «κοινωνικη αποδοχη» !

Η ισοτητα μεσω του μεταδοτισμου εκφυλιστικε σε ομοιοτητα, η διαφορετικοτητα  αναζητησε εντρομη καταφυγιο μεσα στην ομοιοτητα, η ιδιετεροτητα ζητησε ασυλο από την «κοινωνικη αποδοχη».

Ο ιδιετερος ανθρωπος, αφου πρωτα κατεβαλε κάθε δυνατη προσπαθεια για να τραβηξει πανω του τους προβολεις ώστε να φωταγωγιθει η ιδιετεροτητα του, τωρα που δεν την αντεχει καταφευγει στη δημιουργια συντεχνειων προκειμενου να την στεγασει μεσα στους θεσμους: «-Ειμαι ιδιετερος αλλα θελω να σας μοιασω, ειμαι ξεχωριστος αλλα δεν αντεχω να’μαι χώρια, θελω να κανω …«οικογενεια», να κανω …«γαμο», ναχω παιδια αλλα επειδη δεν μπορω να κανω θελω ναχω την δυνατοτητα της υιοθεσιας, θελω να μοιασω του νοικοκυρη! Είναι …ανθρωπινο ατομικο δικαιωμα μου»!!!

Αυτο είναι το αιτημα του συγχρονου ομοφυλοφιλου -πρωην εξεγερμενου, νυν παραπονιαρη- μικροαστου ο οποιος αγχεται για την …πιστοποιηση της «κανονικοτητας» της «διαφορετικοτητας» του.

Η ε(πι)μονη του ενηλικου ατομου να ασχολειται -κατά κορον- με τις κουκλες και τα αυτοκινητακια του, η αδυναμια του να παψει να κοιμαται αγκαλια με το αρκουδακι του μπορει να θεωρειται θετικο -καθότι σε τετοιους ειδους συμπεριφορες η «συγχρονη λαϊκη ψυχολογια» ανιχνευει την υπαρξη  … «παιδικων ευαισθησιων»-, όμως συνηθως τα πραγματα κρυβουν μια πολύ χειροτερη εκδοχη: Στην πραγματικοτητα προκειται για ατομο που αρνειται να αναλαβει την ευθυνη που συνεπαγεται ο ρολος του ενηλικα!

Το να νοιωθει καποιος ακομα την αναγκη να παιζει το «γιατρο» για να μπορεσει να γαμησει, είναι κατι που οφειλει να το ψαξει!

Ισως προκειται για ψυχαναγκασμο και είναι προσωπικη του ευθυνη να το αντιμετωπισει και να το διαχειριστει!

Η κοινωνια οφειλει να αναγνωρισει και να σεβαστει την ιδιετεροτητα όταν αυτή αναπτυσεται στο πλαισιο του ιδιοτικου βιου, όμως από πουθενα δεν προκυπτει ότι είναι «ανθρωπινο δικαιωμα» να ασκει καποιος -ως ενηλικας- …ιατρικη στο ΕΣΥ με τους ορους που την ασκουσε ως παιδι : παιζοντας τους «γιατρους».

«-Θελω να αφησω τα μαλια μου κοτσιδα και να κρεμασω σκουλαρικια για να ξεχωριζω απ΄ολους στην …υπηρεσια» είναι το αιτημα του κάθε μικροαστου δημοσιου υπαληλου.

«-Θελω να ειμαι ΙΜΟ, τρεντυ, να ξεχωριζω από τους αλλους» είναι το ζητουμενο του συγχρονου νεαρου ατομου που μη εχοντας εαυτο προσπαθει να τον επινοησει αναζητωντας μεσα στη στρουγκα της τυποποιησης την δικη του… «διαφορετικοτητα».

Κοινο χαρακτηριστικο ολων αυτων των …«ιδιετερων» και «ξεχωριστων» ανθρωπων είναι η καταφυγη τους μεσα σε συλογικοτητες (συντεχνιες) και η επικληση των δικαιωματων των μειονοτητων.

Οτιδηποτε εχει να κανει με την αναδειξη της μοναδικοτητας του ατομου είναι κατι που πρεπει να υποχωρισει μπροστα στο λαϊκισμο των «ανθρωπινων δικαιωματων των …μειονοτητων» που -χρησιμοποιωντας τα παλια υλικα της υπαρχουσας ηθικης- επιδιωκει να κατασκευασει μια «νεα» ηθικη προκειμενου να την διασωσει!

Η υποψιασμενη κοινωνιολογια που σεβεται τον εαυτο της τα βλεπει όλα αυτά ξυνωντας τα’αρχιδια της: «εισαστε ολοι τοσο πληκτικα ιδιοι μεσα στη …«διαφορετικοτα» σας!» συλογαται.

Αυτή η ατακτη υποχωρηση από τα κεκτημενα αποτελει την εκδικηση του μικροαστισμου!

Στην ουσια προκειται για μια αυτοηττώμενη συμπεριφορα.

Ο κατεστημενη ηθικη διαπιστωνει πως όχι μονο δεν αμφισβητουνται οι θεσμοι της αλλα αντιθετως γινονται ολο και πιο περιζητητοι.

Η εκκλησια -παλια καραβανα- είναι σε θεση να γνωριζει οτι αρκει ένα …κλεισιμο του ματιου («ελατε όπως εισαστε στην εκκλησια») για να μαντρωσει το κάθε απιθανο κοπαδι στη στρουγκα της δημιουργωντας στα σκαλια των ναων της συνωστισμο από ομοφυλοφιλα ζευγαρια, χουλικγανους, ΙΜΟ, κλπ αγχωμενους μικροαστους.

Γιαυτο γελα κατω από τα μουστακια της και -προς το παρον τουλαχιστον- νοιωθει ότι εχει το περιθωριο να παιζει το παιχνιδι με τη δικη της στεκα εκδηλωνοντας απροκαλυπτα το χαιρεκακο θυμικο της και με ολη την υποκρισια και τον κινισμο που διαθετει να κουνα επιτιμητικα το δαχτυλο μπροστα στη μουρη τους: «εχετε κουσουρια»!

Δεν υπαρχει πιο αποτελεσματικος τροπος να αντιμετωπισεις έναν ανθρωπο που διαρρηγνύει τα ιματια του για τις «αδικιες που υφίσταται» από τους αλλους, από το να του βαλεις με το ζορι το σκήπτρο της «εξουσιας» που του αναλογει στο χερι υποχρεωνοντας τον να αποφασισει αυτος προκειμενου να δωσει ο ιδιος λυση στα προβληματα του.

Είναι παρατηρημενο πως όταν δεν υπαρχουν δικαιωματα εκχωρουνται -για λογους ισοροπιων- σε καποια ατομα ή κοινωνικες ομαδες ένα ειδος υποκαταστατων που ονομαζονται …ειδικα προνομια.

Οταν όμως τα δικαιωματα παιρνουν την θεση τους στη ζωη τα υποκαταστα τους, τα προνομια, καταργουνται αυτοματως (η πιο προσφατη παρομοια περιπτωση είναι αυτή των συγχρονων γυναικων που εχασαν τα -όποια- προνομια ειχαν οι μητερες τους όταν απεκτησαν -τα όποια- δικαιωματα)..

Οι …νεωτερικες «μειονοτητες» αφου «κατεκτησαν» κι αυτές τα δικαιωματα τους αναπολουν τωρα με νοσταλγια τα χαμενα τους προνομια (γαμος, παιδι, κοινωνικη αποδοχη) και συνασπιζονται σε συντεχνιες προκειμενου να τα διεκδικησουν.

Τις περισσοτερες μαλιστα φορες δεν θα εχαν προβλημα να τα ανταλλαξουν μ΄αυτά, όμως η πραγματικοτητα διαθετει ανεπίστροφη βαλβιδα.

Όταν η ερωτικη επιθυμια βαφτιζεται …«ανθρωπινο δικαιωμα» υποβαθμιζομενη σε αντικειμενο συνδικαλισμου, η εξεγερση ξεπεφτει σε θυματοποιηση, η διαφορετικοτητα εκφυλιζεται σε ομοιοτητα, τοτε το αναποφευκτο αποτελεσμα είναι η γελοιοποιηση του διακυβευματος!

Η επιβολη της τυρανιας των μειονοτητων πανω στο ατομο είναι το νέο προβλημα που καλειται να αντιμετωπισει ο 21ος αιωνα.

Βιβλιογραφια: (εκδοσεις ΙΘΙ)

«Ο ανθρωπος είναι το αντιθετο του σοπωρθνά» Εμου του Ιδίου

«Τι είναι ο ανθρωπος και τι είναι το ζουμι του» Εμου του Ιδίου

«Το γιατι και το διοτι φαγανε τον Παναγιωτη»   Εμου του Ιδίου

«Εκρού το χρωμα του νεκρου»                          Εμου του Ιδίου

«Ο σεξουαλικος αυτοπρσδιορισμος ως πηγη νοηματοδοτησης ή

οταν το υπαρξιακο κενο αναγει τη συνουσια σε εσχατο νοημα»Εμού του Ιδίου

«Της κοντης ψωλης οι τριχες της φταινε»          Παλατινη ανθολογια

«Δεν αγωνιουμε ολοι για την ιδια ψυχη»             ΑΡΙΣΤΙΠΠΟΣ

«Ακομη κι αν καταργηθουν ολοι οι νομοι, θα ζουμε με το ιδιο τροπο» ΑΡΙΣΤΙΠΠΟΣ