Εν μέσω προεκλογικής περιόδου, προβληματίζομαι να βρω κάποιο πραγματικά ενδιαφέρον θέμα. Ενδιαφέρον καταρχήν για μένα – και στη συνέχεια για τους φίλους που περνάνε από την καλύβα. Στις περιπτώσεις αυτές, όταν η επικαιρότητα δεν μας δίνει ενδιαφέροντα ερεθίσματα, πάμε πίσω στα κλασσικά θέματα του …ρεπερτορίου μας. Ένα από αυτά, ίσως από εκείνα που έχουν συζητηθεί ελάχιστα ή καθόλου στην καλύβα, είναι η πολυπολιτισμικότητα (άσχημη λέξη, δεν έχουμε εναλλακτική;) των πληθυσμών που συναποτελούν τους σύγχρονους Έλληνες.

Ξεκινώ με την αξιωματική θέση ότι τα 11 εκατομμύρια των κατοίκων της Ελληνικής Δημοκρατίας συν τα όσα βρίσκονται σε άλλα σημεία του πλανήτη, δεν είναι μια ενιαία οντότητα, σε πολιτισμικό επίπεδο. Η πολιτική (=εθνική) συνοχή και συναντίληψη είναι δεδομένη, αλλά το ερώτημα που με απασχολεί είναι η πολιτισμική ετερότητα και οι εκφράσεις της.

Αν θέλουμε να το δούμε σχηματικά, η πολιτική συνοχή εκφράζεται καθ’ ύψος, εντυπωσιακή μεν, αλλά με στενή βάση, ενώ η πολιτισμική ετερότητα στερείται ύψους, αλλά κατακλύζει το κοινό έδαφος, στις συνειδήσεις και στα υποσυνείδητα.  Πρόκειται για ένα μωσαϊκό, ρευστό μεν, αλλά σχετικά σταθερό για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ώσπου, τις τελευταίες δεκαετίες, προκύπτει μια νέα κατάσταση: η πιθανή ομογενοποίηση των πάντων. Η τηλεόραση, το ραδιόφωνο και το δίκτυο, ως ντήλερ μιας ποπ κουλτούρας έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν καθοριστικά το πολιτισμικό πρότυπο, ανασυνθέτοντάς το ή επιδιώκοντας, με κίνητρο το εμπορικό κέρδος, να το ανασυνθέσουν. Αυτό συμβαίνει  επιδερμικά ή σε βάθος; Οι εμφανείς αλλαγές (πχ η συντριπτική πλειοψηφία των νέων Ελλήνων σήμερα τραγουδάει τα ίδια σκυλάδικα, από τη Σούδα ως τον Έβρο και όλοι μαζί παρακολουθούν το διαγωνισμό της  Γιουροβίζιον) σημαίνουν ριζική ανατροπή ή είναι απλά συγκυριακές;  Μπορεί η ποπ κουλτούρα να πετύχει εκεί που απέτυχε παταγωδώς η ιδεολογία και η πολιτική; Είναι δυνατόν οι επιδράσεις λίγων δεκαετιών να αλλοιώσουν το πολιτισμικό υπόβαθρο αιώνων;

Ερωτήματα θέτω.