Πάει τώρα καιρός που χρησιμοποιώ ως avatar μια παλαιά ασπρόμαυρη φωτογραφία ενός ένστολου .

Κατά τα υπεσχημένα έρχομαι σήμερα να αποκαλύψω τη ταυτότητα του εικονιζομένου. Πρόκειται για τον Yakov Fedotovich Pavlov ( 04/10/1917 – 29/09/1981 ) επιλοχία του Κόκκινου Στρατού κατά το ΒΠΠ και Ήρωα της Σοβιετικής  Ένωσης  ( 27/06 / 1945 )

Διαβάστε για την ιστορία του ακούγωντας το τραγουδάκι : Tragoudaki

Γεννήθηκε σε ένα χωριό της περιοχής του Νόβγκοροντ από αγρότες γονείς και πέρασε τη βασική εκπαίδευση . Κατατάχθηκε στο Κόκκινο Στρατό το 1938 και από τον Ιούνιο του 1941 μετείχε στις μάχες του Ανατολικού Μετώπου , τη περίοδο όπου τα στρατεύματα του Άξονα εισχωρούσαν όλο και βαθύτερα στη Σοβ. Ένωση , καταφέρωντας συντριπτικά πλήγματα και στα τρία μέτωπα εναντίον των Σοβιετικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Στη περίοδο αυτή ο Παβλώφ απέκτησε εμπειρία , έφτασε στο βαθμό του επιλοχία ( Senior Sergeant )  και απέκτησε ειδικότητα αρχηγού στοιχείου πολυβόλων ,  παρατηρητή πυροβολικού και αρχηγού  ομάδας αναγνώρισης.

Το Σεπτέμβριο του 1942 υπηρετεί στις τάξεις του  42ου Συντάγματος των Τυφεκιοφόρων της Φρουράς της 13ης Μεραρχίας Τυφεκιοφόρων της Φρουράς ως ηγέτης ομάδας αναγνώρισης του λόχου αναγνώρισης του συντάγματος. Η 13η Μεραρχία Τ/φ της  Φρουράς  ( Στρατηγός Ροντίμτσεφ ) υπαγόταν στην 62η Στρατιά ( Στρατηγός Τσουίκοφ ) του Μετώπου Ντόν ( Στρατάρχης Ροκοσσόφσκυ )  . Η 62η Στρατιά ήταν αυτή που ανέλαβε την υπεράσπιση της πόλης του Στάλινγκραντ ( πρώην Τσαρίτσιν  και νύν Βόλγογκραντ ) στη μάχη  εναντίον της  6ης Γερμανικής Στρατιάς , το αποτέλεσμα της οποίας καθόρισε ίσως  τις μετέπειτα εξελίξεις στο Ανατολικό Μέτωπο αλλά και τις τύχες του ΒΠΠ.

Στις 27 Σεπτεμβρίου του 1942 μία διμοιρία αναγνώρισης του 42ου Συντάγματος υπό τον υπολοχαγό Αλεξαντρώφ προωθείται προς της πλατεία 9ης Ιανουαρίου και με κατεύθυνση τη πλατεία Λένιν.

[ το κέντρο του Στάλινγκραντ ]

Η κατάσταση είναι πλέον οριακή και συνεχώς επιδεινούμενη για την 62η Στρατιά. Η 13η Μεραρχία της Φρουράς που υπερασπίζεται το κέντρο της πόλης έχει υποχωρήσει σε απόσταση λίγων εκατοντάδων μέτρων από τη προβλήτα των πορθμείων που αποτελεί άμεσο στόχο των Γερμανών.

Αν οι δυνάμεις του Άξονα καταφέρουν να φτάσουν στη προβλήτα σύντομα και πρίν παγώσει ο Βόλγας η μάχη θα έχει οριστικά κριθεί.  Το  πανύψηλο κτίριο  του Αλευρόμυλου αποτελεί το πλέον ισχυρό σημείο στήριξης – αντίστασης της αμυντικής προσπάθειας στη περιοχή αυτή της πόλης. Απέχει λιγώτερο από 300 μέτρα από το ποταμό και είναι το αρχηγείο του 42ου Συντάγματος. Βάλλεται συνεχώς από  το πυροβολικό ,τους όλμους , τα άρματα και τη αεροπορία των δυνάμεων του Άξονα.

[  Ο Αλευρόμυλος όπως είναι σήμερα ]

Σε ελάχιστη απόσταση προς το κέντρο της πόλης ( δυτικά ) βρίσκεται η εν λόγω πλατεία 9ης Ιανουαρίου και η οδός Πένζα.  Η διμοιρία αναγνώρισης με δύναμη  30 ανδρών βαλλόμενη συνεχώς επιτίθεται και καταλαμβάνει από τους γερμανούς το 4όροφο κτίριο στον αριθμό 61 που παρέμενε όρθιο και σχετικά άθικτο. Κατά τη προσπάθεια κατάληψης του κτιρίου και τις λυσσαλέες γερμανικές αντεπιθέσεις που επακολούθησαν εκείνη την ημέρα απέμειναν μόνο 4 άνδρες και ο Παβλώφ. Οι λοιποί αξιωματικοί , υπαξιωματικοί και άνδρες σκοτώθηκαν και ο Παβλώφ ανέλαβε τη διοίκηση της κατ’ ευφημισμόν μονάδας.

[ Ο Παβλώφ λίγο μετά τη μάχη του Στάλινγκραντ ]

Το κτίριο είχε ογκώδη και ανθεκτική δομή και δέσποζε στη περιοχή , ευρισκόμενο εν μέσω των γερμανικών γραμμών. Η τακτική του σημασία ήταν προφανής και ο Παβλώφ αποφάσισε να παραμείνει και να οχυρώσει το κτίριο στα υπόγεια του οποίου βρίσκονταν και 10 άμαχοι. Μέσα στη νύχτα κατάφερε να αποστείλει προς τη διοίκηση ένα σημείωμα : » «Οι γερμανοί εξουδετερώθηκαν , αγκιστρώθηκα και οχυρώθηκα επί τόπου , παρακαλώ για ενισχύσεις».

[ Το Στάλινγκραντ στις φλόγες από την ανατολική όχθη του Βόλγα ]

Το αρχικό επίτευγμα του Παβλώφ άφησε έκπληκτη τη διοίκηση του Συντάγματος που βρισκόταν σε ιδιαίτερα δυσχερή αμυντική θέση. Για τις επόμενες 3 ημέρες ο Παβλώφ με τους 4 άνδρες του και τη βοήθεια των αμάχων υπερασπιζόταν επιτυχώς  το κτίριο , αφού όπως φαίνεται οι Γερμανοί , απασχολημένοι με τη καταστροφή του Αλευρόμυλου και τη προώθηση προς τις όχθες του Βόλγα , δε θεώρησαν  σημαντική την απειλή που αποτελούσε η θέση που κατείχε ο Παβλώφ. Αντίθετα η Διοίκηση της 13ης  Μεραρχίας της Φρουράς εντόπισε γρήγορα τη σημασία αυτής της θέσης και την ύπαρξη εκεί ενός εκπαιδευμένου παρατηρητή πυροβολικού και φρόντισε να σταλούν ενισχύσεις προς το Παβλώφ.

[ Γερμανικός χάρτης επιχειρήσεων όπου σημειώνω το Μύλο και το σπίτι του Παβλώφ … δείτε τη ρουμπρίκα όπου φαίνεται η εξέλιξη του μετώπου  στη διάρκεια των 2 μηνών ]

Έτσι το βράδυ της τρίτης ημέρας κατέφθασαν επιτόπου ενισχύσεις υπό τον υπολοχαγό Αφανάσιεφ : ένας ουλαμός πολυβολητών της Φρουράς , ένα στοιχείο αντιαρματικού τυφεκίου , μία ομάδα μηχανικού εφόδου και οπλοπολυβολητές ανεβάζωντας τη δύναμη σε 24 άνδρες. Τη διοίκηση εξακολουθούσε να έχει ο Παβλώφ. Οι μηχανικοί οχύρωσαν το κτίριο , έσκαψαν τάφρους και έστησαν παγίδες και νάρκες και στη συνέχεια σκάφτηκε ένα υποτυπώδες χαράκωμα επικοινωνίας με τα μετόπισθεν . Εδώ βέβαια μιλάμε για αποστάσεις ελάχιστες , σε ένα περιβάλλον ανεσκαμμένο και κατεστραμμένο σχεδόν ολοκληρωτικά και σε συνθήκες συνεχούς αβεβαιότητας και ρευστότητας που χαρακτήριζαν  αυτό το ιδιόμορφο πεδίο μάχης.

[ από το κέντρο του Στάλινγκραντ ]

Αργότερα εγκαταστάθηκε απευθείας τηλεφωνική ενσύρματη γραμμή με τη προκεχωρημένη αυτή θέση που κωδικά χαρακτηρίστηκε ως «Φάρος». Οι Γερμανοί αντιλαμβανόμενοι πλέον τη σημασία αυτού του κτιρίου κατέβαλαν συνεχείς προσπάθειες για την εξόντωση της φρουράς και την ανακατάληψη του . Συνεχείς καθημερινές επιθέσεις , βολές πυροβολικού και όλμων , πλαγιοκοπήσεις , έφοδοι τεθωρακισμένων και γρεναδιέρων πάντσερ και  μηχανικού εφόδου προσπαθούσαν να καταβάλλουν την άμυνα των λίγων υπερασπιστών. Το κτίριο υπέστη πολλές καταστροφές , κατέρρευσε ο δυτικός τοίχος ενώ οι υπόλοιποι είχαν διατρηθεί σε πολλά σημεία , αλλά οι άνδρες του Παβλώφ , υιοθετώντας πρωτότυπες τακτικές και ενισχυμένοι από το σοβιετικό πυροβολικό που έβαλλε  υποστηρικτικές ομοβροντίες σε προσεσημασμένους στόχους από την ανατολική όχθη του Βόλγα σύμφωνα με τις οδηγίες του Παβλώφ , κατόρθωσαν να κρατήσουν για 58 μέρες.

[ ο Γιάκοβ Παβλώφ ένθετος με μοντάζ μπροστά στο дом Павлова ]

Στο τέλος Νοεμβρίου και μετά τη μεγάλη αντεπίθεση του Κόκκινου Στρατού  ( Επιχειρήσεις Ουρανός και Κρόνος ) με την οριστική περικύκλωση της 6ης Γερμανικής Στρατιάς  μεταξύ καμπής του Ντόν ( Κάλατς ) και Βόλγα κατέστη πλέον δυνατή η ανακούφιση της  62ης Στρατιάς που είχε ξεπεράσει προ πολλού τα όρια της αντοχής της. Ο Αλευρόμυλος , που είχε σχεδόν καταληφθεί από τους γερμανούς , ανακαταλαμβάνεται από τις ενισχύσεις που συρρέουν πλέον από το παγωμένο Βόλγα. Η 13η Μεραρχία της Φρουράς , πρακτικά ανύπαρκτη λόγω των τεράστιων απωλειών ,  ενισχύεται αποφασιστικά και μετά από 58 μέρες ανακαταλαβάνει τη περιοχή γύρω από τη πλατεία 9ης Ιανουαρίου και απεγκλωβίζει τη δύναμη του Παβλώφ ( 25 – 26 / 11 / 1942 ) .  Από τους υπερασπιστές  και τους αμάχους άλλοι είναι νεκροί , άλλοι τραυματίες ενώ ο Παβλώφ επιβιώνει. Δεν είναι σαφές από τις διαθέσιμες σε μένα μαρτυρίες και πληροφορίες πόσοι τελικά βγήκαν ζωντανοί από το κτίριο , αλλά η συλλογική μνήμη σε συνδυασμό με την οργανωμένη προβολή και προπαγάνδα ( απολύτως δικαιολογημένη στη περίπτωση όπως αντιλαμβάνομαι ) κρατά μέχρι σήμερα ζωντανή τη μνήμη αυτών των ανδρών και του σπιτιού ως το «Σπίτι του Παβλώφ» (  дом Павлова ).

[ Η περιοχή του Μύλου σε αεροφωτογραφία λίγο μετά τη μάχη ,  στο κέντρο και δεξιά όπως βλέπουμε το Μύλο είναι το σπίτι του Παβλώφ ]

Ο επιλοχίας Παβλώφ συνέχισε να πολεμά  μέχρι και το τέλος του ΒΠΠ μετατεθείς στο 3ο Ουκρανικό και αργότερα στο 2ο Λευκορωσικό Μέτωπο όπου τον βρήκε στον  ποταμό Έλβα το τέλος των εχθροπραξιών.

Λίγο καιρό μετά τη Νίκη , στις 27 Ιουνίου του 45 ο Παβλώφ , ζωντανός πλέον θρύλος για τους «φροντόβικι»  τιμάται με το παράσημο του Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης και ένα χρόνο μετά αποστρατεύεται. Στη συνέχεια  παρασημοφορείται και βραβεύεται με διάφορες σημαντικές διακρίσεις , γίνεται μέλος του ΚΚΡωσίας ,  εκπαιδεύεται ως οικονομικό στέλεχος  και ζεί στο Νόβγκοροντ  όπου  εκλέγεται τρείς φορές βουλευτής του Ανώτατου Σοβιέτ και πεθαίνει το 1981  με το βαθμό του έφεδρου υπολοχαγού  , έχωντας ανακηρυχθεί επίτιμος πολίτης του ( τότε ) Στάλινγκραντ.

Το κτίριο  ανοικοδομήθηκε και ανακαινίστηκε αργότερα , όντας και σήμερα γνωστό ως το «Σπίτι του Παβλώφ» , ενώ ακριβώς δίπλα ,  από τα υλικά των τότε ερειπίων  , οικοδομήθηκε ένας τοίχος – μνημείο που αποτελεί ένα από τα πιό σημαντικά αξιοθέατα της σημερινής πόλης του Βόλγογκραντ.

[ Η ανατολική πλευρά του κτιρίου με το προσαρμοσμένο μνημείο ]

[ Η δυτική πλευρά του  κτιρίου με  μνημείο , βλέπει στη πλατεία Λένιν ]

Ένα συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι οι πόλεμοι μπορεί να καθοδηγούνται και να εξελίσσωνται με βάση τα σχέδια , τις προβλέψεις  και τα λάθη των ηγεσιών , αλλά σε πολλές περιπτώσεις σε τακτικό επίπεδο υπήρξε σημαντική η προσφορά , η θυσία , η επιδεξιότητα και η αντοχή των μικρών ηγητόρων όπως στη περίπτωση του Παβλώφ.  Δεν είναι τυχαίο ότι ο πορθητής του Βερολίνου Στρατάρχης (πλέον ) Τσουίκωφ , τότε διοικητής της 62ης Στρατιάς στο Στάλινγκραντ σχολίασε  μετά το πόλεμο :

«Στη προσπάθεια για να καταλάβουν το Σπίτι του Παβλώφ οι Γερμανοί είχαν πολλαπλάσιες απώλειες σε σχέση με την επιχείρηση τους για κατάληψη των Παρισίων»

Advertisement