Του Βαγγέλη Καργούδη

Της Παναγίας σήμερα, εγώ όμως σαν «καθ’ έξιν» στραβάδι, θα πω δυό λόγια για την

παραμονή, για την χθεσινή μέρα, 14 του Αυγούστου.

55 χρόνια πριν λοιπόν, σα χθες, κι’ αφού πριν από μόλις 3 ώρες (τόση ταχύτητα-αστραπή όταν η Εξουσία επείγεται) είχε ακούσει για την απόρριψη της τελευταίας προσπάθειας να αποτραπεί η θανάτωσή του, ο δάσκαλος Νίκος Πλουμπίδης, είδε τη Μοίρα του κατάματα 7 φορές. Όσες και οι 7 κρύες, σκοτεινές κάνες των όπλων του εκτελεστικού αποσπάσματος. Διάλεξε -ή τον διάλεξαν- τη δική τους μεταλλική μαυρίλα, για το Ταξίδι της Επιστροφής στο δικό του Μεγάλο Σκοτάδι. Στην Αγία Μαρίνα, στο Δαφνί, στις 5:25 το χάραμα (από ρεπορτάζ εφημερίδων της εποχής), «ο δημοδιδάσκαλος Νικόλαος Πλουμπίδης, «ο «Μπάρμπας» των παρανόμων οργανώσεων του ΚΚΕ», «αψόγως ενδεδυμένος, φέρων λευκόν ρινόμακτρον εις την κομβιοδόχην, (οι αρμόδιοι, μετ αγανακτήσεως και στεντορεία τη φωνή, διέψευδον, διαδόσεις κακοβούλων, ή απλώς απληροφορήτων, αίτινες (αι διαδόσεις) απέδιδον, εις το παρά τη καρδία του θανατοποινίτου λευκόν ρινόμακτρον, ρόλον σημάνσεως οπτικής. Ήτις, υποτίθεται ότι θα διηυκόλυνε τον ανετότερον, υπό των στρατιωτών του εκτελεστικού αποσπάσματος, και αποτελεσματικότερον εντοπισμόν του τελικού στόχου)και υποβασταζόμενος, αδύναμος εκ της φυματιώσεως τελευταίου σταδίου, ήτις τον εταλαιπώρει επί μακρόν, εστάθη προ του εκτελεστικού αποσπάσματος, αρνηθείς την κάλυψιν των οφθαλμών του. Όπως προηγουμένως, ηρνήθη ωσαύτως και την Θείαν Μετάληψιν και την Εξομολόγησιν, άμα και τους συνήθεις παρηγορητικούς λόγους, αποτρέψας ευγενώς τον ιερέα των φυλακών. Οι παριστάμενοι όμως, εσημείωσαν έκπληκτοι, την σχετικώς πολύ μεγάλης δια παρομοίας περιπτώσεις, διαρκείας…ιδιωτικήν, φιλοσοφικού &…θρησκειολογικού περιεχομένου συζήτησιν, ήτις έλαβε χώραν, εις τας δυσκόλους δι όλους στιγμάς, μεταξύ του προς εκτέλεσιν βαίνοντος Πλουμπίδη, και του προαναφερθέντος ιερέως».

Δεν είναι ακριβώς η γλώσσα των εφημερίδων της εποχής, θα μπορούσε όμως. Και θα πρόσφερε και μια μικρή απόλαυση -μετά θάνατο- στο πνεύμα(;) του Πλουμπίδη. Τοποθετημένος με συνέπεια στην υποστήριξη των απόψεων του Κορδάτου για το Γλωσσικό, υπέρ της Δημοτικής φυσικά, (αν και σαν επαγγελματίας δάσκαλος τις έβρισκε κομμάτι ακραίες, «.. θα τυραννούσαν, έλεγε, τον πρώτο τουλάχιστο καιρό, το αισθητήριο των παιδιών..», -αυτά ήταν το πρώτο του νοιάξιμο-, καθόλου ωστόσο δεν αρνιόταν, την αναζήτηση αισθητικών απολαύσεων, -«..από επαγγελματική διαστροφή..» έλεγε,- στην κομψότητα της γλώσσας του Ροϊδη. Τέτοιος ήταν ο άνθρωπος, τέτοιος και ο εκπαιδευτικός Πλουμπίδης.

Γιατί καθώς η Ιστορία τον εκτόξευσε -και δίκαια- στο υψηλότατο αλλά -κακά τα ψέματα- μοναχικό, βάθρο του Ήρωα «Εξ υπερβάσεως των ανθρωπίνων»*1, έτεινε να  αφαιρέσει σιγά-σιγά από την εικόνα του, όλους τους «ανθρώπινους ζωτικούς χυμούς». Και να μας στερεί έτσι τη δυνατότητα, να συνομιλούμε άνετα κι’ απλά με τη μνήμη του. Όχι του στελέχους, του αφιερωμένου με δύναμη & ανιδιοτέλεια σπάνια, στην υπόθεση «για μια καλύτερη κοινωνία των Ανθρώπων». Αλλά του κυρ Νίκου, του δάσκαλου «που πολύ νοιαζόταν τα παιδιά», του πατέρα, που ακόμα και την ύστατη ώρα, η μεγαλύτερη φροντίδα του ήταν για «το όνομα που θ’ άφηνε στο παιδί του, καθώς δεν είχε και τίποτ’ άλλο ν’ αφήσει». Του χτυπημένου από την «ανίατο ασθένεια» (έκφραση που σήμερα χρησιμοποιούμε -κακώς, κάκιστα- για τις κάθε λογής κακοπλασίες, τον καρκίνο δηλαδή) της εποχής, τη φυματίωση. Που μια δεκαετία τουλάχιστο πριν από το τέλος, όταν για πρώτη φορά διαγνώστηκε «φυματικός τελευταίου σταδίου», οι γιατροί δεν τούδιναν παρά ένα εξάμηνο ζωής. .Ίσως -πρόσθεταν- με ακραία προσεκτική αγωγή & συντηρητική ζωή, «νάπιανε και το χρόνο». Και κείνος, μικρός Τιτάνας της καθημερινότητας, «τράβηξε σα λάστιχο» τη φτωχή, βασανισμένη του ζωή, μέχρι το απώτατο, μη προβλεπόμενο, χρονικό της όριο. Μόνο & μόνο για να προλάβει να προσφέρει. Στο παιδί του, στα άλλα παιδιά, τους μαθητές του, -που δεν παρέλειπε ποτέ, κι όταν δεν μπορούσε στο σχολειό, να τους συναντά εκτός, στη «δική του» Υπόθεση Ζωής «για μια άλλη κοινωνία», και το Κόμμα του, -στις δύο δικές του θεότητες, που τις αντιλαμβανόταν πια ενσωματωμένες σε μία-, και στους συναδέλφους του δασκάλους. Έτσι που από τα περίπου 35 του, είχε φτάσει στις ανώτατες θέσεις εκπροσώπησης, στους συνδικαλιστικούς φορείς των Δημοσίων Υπαλλήλων (Κι’ εδώ «κεντάει» το χιούμορ των αντιφάσεων της ζωής: Συνδικαλιστής με τους Δημόσιους Υπαλλήλους ο Νίκος Πλουμπίδης. Ο καταδικασμένος σε θάνατο «με τον Α.Ν 509 σε συνδυασμό με τον 375, δηλαδή για απόσπαση εδαφών από την Επικράτεια, & κατασκοπία προς όφελος ξένης, εχθρικής χώρας).

Η «Υπόθεση Πλουμπίδη», ενσωματώνει αφηγηματικά  & την ιστορία του Νίκου Μπελογιάννη, της αγαπημένης του συντρόφου Έλλης Παππά (αδελφής της Διδώς Σωτηρίου συγγραφέα του «Ματωμένα χώματα»), και των συγκρατουμένων τους, Δ. Μπάτση, (από τους σημαντικότερους, τουλάχιστο βιβλιογραφικά, Έλληνες οικονομολόγους, που το σύγγραμμά του για την «Βαριά βιομηχανία στην Ελλάδα», αποτελεί ακόμα και σήμερα έργο αναφοράς) Αργυριάδη, Καλούμενου (που και οι δύο κατηγορήθηκαν για την πολιτικά κομβική Υπόθεση των ασυρμάτων) και των άλλων.

Μια ιστορία πολιτικά οριακή και αφηγηματικά ακραία.

Οριακή, γιατί όπως και από τα συνεχώς αναδιφούμενα ντοκουμέντα προκύπτει, οι κυβερνητικές προσπάθειες για την αποτροπή των τελευταίων αυτών εκτελέσεων 1953 & 1954, υπήρξαν και ειλικρινείς, και εντατικές. Άλλωστε, υπήρχε ήδη προγραμματική δέσμευση για μέτρα λήθης & ειρήνευσης -στις ψυχές πια-, την ώρα που ο πόλεμος με τα αληθινά πυρά, είχε από χρόνια τελειώσει.

Και αφηγηματικά ακραία, γιατί εμπλέκει στο αφηγηματικό της κουβάρι, ήρωες απ όλες τις τόσο διαφορετικές «φυλές» της τότε Ελληνικής κοινωνίας. Από την κοινωνική και μορφωτική ελίτ (Μπάτσης), μέχρι και σκληροτράχηλους «επαγγελματίες επαναστάτες» (το «πλήρωμα» των ασυρμάτων του ΚΚΕ στην Καλλιθέα). Και τους σκορπίζει στα δύο στρατόπεδα (άσπρο-μαύρο, καλοί-κακοί, πρόοδος-συντήρηση) με τρόπο, απολύτως μη αναμενόμενο.(Ο εκπρόσωπος πχ. της κοινωνικής «οροφής», της ακραίας ελίτ Δ. Μπάτσης, δεν τοποθετείται στην Συντήρηση, όπου υποτίθεται ότι αμετάκλητα τον στρατεύει η φυσική τάξη των πραγμάτων. Δρα, και μάλιστα πρωταγωνιστικά, με τις δυνάμεις της προόδου, της ανατροπής, και μάλιστα πεθαίνει στο τέλος του αγώνα του αυτού).

Και κάτι άλλο.

Μ έναν τρόπο αριστοτεχνικά περίεργο, όλα τα φυσικά πρόσωπα-ήρωες της ιστορίας, βγαίνουν μέσα από την αφηγηματική λάβα της ιστορούμενης περιπέτειας, απολύτως δικαιωμένα. Το καθένα με τον δικό του τρόπο και «κατά το έθος και το ύφος» του.

Ο -τελικά- μεγάλος Αδικαίωτος, ο Μεγάλος «ες αεί Εκτεθειμένος», δεν είναι κάποιο πρόσωπο, κάποιος ήρωας. Είναι ένα σύνολο προσώπων, ένας συλλογικός φορέας-«γεννήτρια Ιδεών & Ιστορίας». Το κόμμα της Εργατικής Τάξης, το ΚΚΕ. Που στο κάτω-κάτω, η ιστορία όλη, δεν είναι παρά η παράθεση των προσπαθειών, του τιτάνιου έργου, που καταβάλλει, που «καταθέτει» ο κάθε ήρωας, για χάρη του.

Και στο τέλος, όλες οι προσπάθειες, όλος αυτός ο υπεράνθρωπος πόνος και η οδύνη, αναδεικνύονται, σε τραγικές μεν, αλλά εντέλει απλά θλιβερές «απρόσφορες απόπειρες» κατατεθειμένες γενναιόδωρα και χωρίς επιφύλαξη στον βωμό μιας ανθρωποβόρας «Αδύνατης (να πραγματοποιηθεί) Επανάστασης».

Σαν βούλα επιβεβαιωτική των παραπάνω, ήρθε χθές μια τυχαία -σε ώρα απογευματινής σχόλης σε μια Πολιτεία έρημη-, «περιήγηση», στις σελίδες –μεταξύ άλλων- του ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ. Συλλεκτικό λοιπόν το φύλλο της 14ης 8ου 2009.

Σε μια αναφορά -αναπόφευκτη, καθώς η ολοσχερής παράλειψη, θα χτυπούσε προκλητικά άσχημα, στο αισθητήριο κάποιων επίμονων ορθοφρονούντων εκείνης της πλευράς, που όσο κι αν τείνουν πια να θεωρούνται περιπτώσεις δειγματοληπτικές, «του εκθετηρίου», ωστόσο υπάρχουν και επιμένουν, ή μάλλον επιμένουν να υπάρχουν. Ας είναι και καλή τους ώρα. Αυτών & εκείνων.

Το κείμενο του «Ρ», σε εσωτερική αριστερή σελίδα, στο ένα τρίτο της βαριά-βαριά, είναι, όσο κι αν θα περίμενε κανείς μια κάποια εξωραϊστική προσπάθεια,απολύτως απίστευτο. Και -ας μου επιτραπεί- , στα όρια μιας σλάπστικ τρελής κωμωδίας.

Η ιστορία, μια σαν τις πολλές, αθροίζεται -ξεδιάντροπα- με τις (πραγματικά αναρίθμητες) απλές, ευθύγραμμες ιστορίες μελών & στελεχών του ΚΚΕ και των τιτάνιων προσπαθειών, και των θυσιών τους.

Δεν υπάρχουν, μήτε το γράμμα Πλουμπίδη που προσφέρεται να συλληφθεί στη θέση του, -όπως διαβεβαιώνει- αθώου Μπελογιάννη, μήτε η τοποθέτηση ΚΚΕ ότι ο Πλουμπίδης είναι ΠΡΑΚΤΟΡΑΣ και το γράμμα παγίδα. (Έτσι, παραμερίζονται και τα τελευταία εμπόδια για να ακολουθήσει ο Μπ. το δρόμο προς το εκτελεστικό απόσπασμα. Και να αποκτήσει το Κόμμα, έναν ΑΚΟΜΑ Μεγαλομάρτυρα, που τόσο τον χρειάζεται τις μέρες εκείνες).

Άχνα ακόμα και για κείνες τις απίστευτες ραδιοφωνικές εκπομπές του κομματικού Ρ/Σ, μετά και την εκτέλεση του (κατ αυτούς πράκτορα) Πλουμπίδη. Όπου απάνθρωπα, και κόντρα σε κάθε έννοια ορθού λόγου, που -υποτίθεται- στην υπεράσπισή του τάσσεται καταστατικά κάθε ΚΚ, διατυπώνεται ο κατάπτυστος ισχυρισμός της κομματικής ηγεσίας, ότι η εκτέλεση Πλουμπίδη ήταν ΕΙΚΟΝΙΚΉ, και ο ίδιος, ΦΥΓΑΔΕΥΤΗΚΕ κάπου στη ΝΟΤΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ!!

Άχνα, ακόμα και για την γελοία, μεταχρονολογημένη αλλά και θεσμικά πλαστή ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Πλουμπίδη, πολύ αργότερα, και με απλή απόφαση της ΚΕ του κόμματος. (ΕΝΩ, σε αντίστοιχες περιπτώσεις ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ του κόμματος, αυτές πάντα εξελίσσονται ΕΝ ΣΥΝΕΔΡΙΩ, και είθισται να παίρνουν έναν σχεδόν ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟ χαρακτήρα.)

Τίποτε, άχνα, τσιμουδιά.

…Όταν το ξανασκέφτηκα το πράγμα, κανένα ημίωρο αργότερα δεν ξέρω γιατί,επινόησα μια πολύ πιο φωτεινή εκδοχή:

Φαντάστηκα, τον αρμόδιο συντάκτη του (άλλοτε αληθινά ένδοξου) «Ρ», να ιδρώνει και να ξεφυσάει ώρες, στην προσπάθεια να φτιάξει ένα κείμενο, που και την επέτειο της εκτέλεσης Πλουμπίδη να μην γελοιοποιεί, και το Κόμμα να μην εκθέτει, και την επαγγελματική αξιοπρέπεια του ίδιου να μη θίγει καίρια. Κάτι σαν την Πυρηνική Σύντηξη δηλαδή.

Και μετά από προσπάθεια ωρών, και κιλά ιδρώτα, να καταλήγει στο ότι η πιο ΕΝΤΙΜΗ -από κάθε πλευρά- λύση, -λέει-, θα ήταν η ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΤΩΝ ΠΑΝΤΩΝ ΑΠΟΣΙΩΠΗΣΗ.

Κάτι δηλαδή -σκέφτηκε-, σαν μια Θορυβώδης Υπόμνηση, μέσα από την ΕΝΟΧΗ ΣΙΩΠΗ..

..Δεν είναι κακό τελικά, σκέφτηκα. Μπράβο τον μπαγασάκο (Για μια στιγμή βέβαια, είχα προφανώς ξεχαστεί, και νόμισα πως έχω να κάνω με κάποιον φανταστικό μεν, αλλά ΥΠΑΡΚΤΟ ΑΡΜΟΔΙΟ ΣΥΝΤΑΚΤΗ.)

..Ωραία δε θα ήταν όμως;

*1: Το σημείωμα αυτό, τελικά, μοιάζει να απευθύνεται (δυστυχώς) σε αυτούς που ξέρουν δυο-τρία βασικά πράγματα, για την ιστορία αυτή. Την ιστορία δηλαδή του Ανθρώπου με το Γαρύφαλλο (τίτλος του σκίτσου του Πάμπλο Πικάσσο για μια χαρακτηριστική στάση του Ν. Μπ. κατά τη διάρκεια της δίκης του, με το λουλούδι στο χέρι), Νίκου Μπελογιάννη, και του Νίκου Πλουμπίδη.

Κι αυτό, γιατί κάθε αφηγηματική προσπάθεια να «πούμε την ιστορία απ την αρχή», σε όλο το δαιδαλώδες της ξετύλιγμα, και όπου η μία επεξήγηση κάποιου σημείου, θα δημιουργούσε άλλες δύο ανοιχτές για ερμηνείες περιπτώσεις, θα ήταν απλή ματαιοπονία. Και θα μας ξεμάκραινε απ το στόχο. Που δεν είναι άλλος, παρά  μια υπενθύμιση τιμής στους πρωταγωνιστές μιας ιστορίας, χαρακτηριστικής των σύγχρονων αγώνων του λαού μας, για πρόοδο & προκοπή…

*

Υστερόγραφο Π.Ζ.: ένα ποστ σχετικά με την υπόθεση Πλουμπίδη ήταν στα άμεσα σχέδιά μου, για την ενότητα «Εμφύλιος». Με πρόλαβε όμως ο Βαγγέλης (τον ευχαριστώ πολύ), που έστειλε το κείμενο που διαβάσατε, ενώ περίμενα ένα κομμάτι  για τον εκσυγχρονισμό του Σημίτη… 😉 Το άρθρο του «Ριζοσπάστη» στο οποίο αναφέρεται ο Βαγγέλης, είναι αυτό εδώ: http://www2.rizospastis.gr/story.do?id=5214104&publDate=14/8/2009