Νομίζω ότι για πρώτη φορά «φωτίζεται» στο σύνολό της η μεγάλη επιχείρηση του ΚΚΕ να ωραιοποιήσει το παρελθόν του, με την εργαλειακή χρήση της Ιστορίας. Και καλά οι ΚΟΒΕΣ, αυτή η «πλειάδα ιστορικών», συμπεριλαμβανομένου του Γ. Μαργαρίτη, δεν αντιλαμβάνονται την πολιτική στόχευση; Αν το ΚΚΕ ήταν στοιχειωδώς ειλικρινές θα είχε «ανοίξει» τα αρχεία του και θα τα είχε θέσει στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου ερευνητή. Με τη διοχέτευση των σημερινών πολιτικών του επιλογών μέσω Μαργαρίτη, το μόνο που θα καταφέρει είναι μια ακόμα τρύπα στο νερό της αναξιοπιστίας.
Του ΦΩΤΗ ΠΑΠΟΥΛΙΑ
http://www.enet.gr/?i=news.el.politikh&id=269991
ΞΑΝΑΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ
Η επιστροφή του Αρχηγού
Τα μηνύματα από τις οργανώσεις του ΚΚΕ είναι ενθουσιωδώς υπέρ της επίσημης αποκατάστασης του ιστορικού του ηγέτη, που πέθανε στην εξορία
Το ΚΚΕ ξαναδιαβάζει την ιστορία του λαϊκού κινήματος στην Ελλάδα ή απλώς η Αλέκα Παπαρήγα θέλει να κλείσει λογαριασμούς με το παρελθόν ώστε, όταν έλθει η ώρα της αποχώρησής της από το κόμμα, να μην έχει αφήσει ιστορικές εκκρεμότητες;
Οποια και αν είναι η αφορμή και με δεδομένο ότι η αρχή έγινε από τη δημόσια αποκατάσταση του Νίκου Πλουμπίδη, «το νερό έχει μπει στο αυλάκι» και, όπως εκτιμούν στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος, «δεν αποκλείονται εκπλήξεις, αφού η ιστορία έχει πολλαπλές αναγνώσεις».
Το τελευταίο διάστημα, πλειάδα ιστορικών, ανάμεσά τους και ο καθηγητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης Γ. Μαργαρίτης, μελετούν εντατικά την πιο κρίσιμη ίσως περίοδο της ιστορίας του ΚΚΕ, εκείνη των χρόνων 1946-1970. Περίοδος που σημαδεύτηκε από τον εμφύλιο και την εμβληματική προσωπικότητα του Ν. Ζαχαριάδη, αλλά και πολιτικές αποφάσεις που σημάδεψαν για χρόνια την πορεία του κομμουνιστικού κινήματος στην Ελλάδα.
«Κύριο μέλημά μας είναι να αναδείξουμε τις πολιτικές που προκρίθηκαν, το πολιτικό, οικονομικό και γεωστρατηγικό περιβάλλον μέσα στο οποίο αυτές πραγματοποιήθηκαν και να παραθέσουμε στοιχεία που θα οδηγήσουν τον αναγνώστη σε όσο το δυνατόν ασφαλή συμπεράσματα» υποστηρίζει ο Γ. Μαργαρίτης. Και αν όλα αυτά τα χρόνια το ΚΚΕ περιέβαλε με αχλύ ηρωική και ταυτόχρονα πένθιμη την πλέον κρίσιμη περίοδο της ιστορίας του, ο Γ. Μαργαρίτης είναι σαφής: «Διαβάζουμε το παρελθόν γιατί με τον τρόπο αυτό μπορούμε να φωτίσουμε το παρόν και το μέλλον στην ιστορία, πόσω μάλλον την περίοδο αυτή που σημαδεύτηκε ανεξίτηλα από σημαντικές προσωπικότητες. Πάντα το εργαστήρι μας είναι το χθες». Κατά περιόδους το ΚΚΕ έχει προχωρήσει στην έκδοση ιστορικών ντοκουμέντων, όπως αποφάσεις συνεδρίων και κρίσιμων συνεδριάσεων Κεντρικών Επιτροπών, αλλά σπάνια αυτά είχαν πάρει τη μορφή ιστορικά επεξεργασμένων κειμένων.
«Ο Ν. Ζαχαριάδης είναι παιδί της Κομμουνιστικής Διεθνούς, όντως σε αυτό το σημείο υπάρχει ένα μπέρδεμα: Είναι θύμα και θύτης ή απλώς ερμήνευσε τα πραγματικά δεδομένα κάτω από τη σοβιετική επιρροή;» αναρωτιέται ο Γ. Μαργαρίτης και σπεύδει να απαντήσει: «Είναι δευτερεύον αν έπραξε σωστά ή λάθος, πρέπει να μελετήσουμε τις αντικειμενικές συνθήκες που τον οδήγησαν στη μία ή την άλλη επιλογή».
Σε μια ιστορική περίοδο που σημαδεύτηκε από ισχυρές προσωπικότητες όπως εκείνη του Αρη Βελουχιώτη, οι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι «πάντα οι πρωταγωνιστές έχουν ένα δικαίωμα παραπάνω, αλλά αυτό δεν απαγορεύει στον ιστορικό να αποκαθάρει το πρόσωπο εντάσσοντάς το στο ευρύτερο πολιτικό γίγνεσθαι». Και επισημαίνουν: «Μην ξεχνάτε ότι και τη νηφαλιότητα του θανάτου πολιτικά τη διαχειρίζονται οι επίγονοι, αλλά αυτή δεν δικαιολογεί τη ρετσινιά του χαφιέ».
Ενα πρώτο κείμενο συμπερασμάτων έχει ήδη κατατεθεί στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματος και η συζήτηση για εκείνη την περίοδο έχει ανοίξει και στις οργανώσεις του ΚΚΕ.
Αν αυτή οδηγήσει σε αναθεωρήσεις, θα φανεί στο εγγύς μέλλον. «Εμείς βοηθάμε με στοιχεία, ανοίγουμε το πεδίο μελέτης, δεν μας ενδιαφέρει το τι και πώς θα εκτιμήσει το ΚΚΕ το αποτέλεσμα» λέει ο Γ. Μαργαρίτης. Πάντως, στελέχη του ΚΚΕ εκτιμούν ότι πλησιάζει η ώρα της επίσημης αποκατάστασης του Ν. Ζαχαριάδη, αφού τα πρώτα μηνύματα από τις οργανώσεις είναι ενθουσιωδώς υπέρ του «Αρχηγού».
Από το Νταχάου και τον Γράμμο μέχρι το Σοργκούτ
Μεσσίας, αρχηγός, αμνός ή σταλινικός, προδότης, τυχοδιώκτης.
Για τον Νίκο Ζαχαριάδη έχουν ειπωθεί τα πάντα. Γεννημένος στην Αδριανούπολη τον Απρίλιο του 1903, το 1922 έγινε μέλος του κόμματος των Μπολσεβίκων, υπήρξε ο νεότερος σπουδαστής του περίφημου Κομμουνιστικού Πανεπιστήμιου Εργαζομένων της Ανατολής (ΚΟΥΤΒ) και της ανώτατης κομματικής σχολής της Μόσχας, γραμματέας του ΚΚΕ από το 1934 με απόφαση (κοπτάτσια) της Κομμουνιστικής Διεθνούς και εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να διχάζει και να προκαλεί συζητήσεις. Και αυτό γιατί «μια ζωή σαν ιστορία ή μια ιστορία ζωής» συνυφασμένη με τις τύχες του κομμουνιστικού κινήματος στην Ελλάδα δημιουργεί θηριώδεις συμπάθειες και αντιπάθειες. Και απομένει στην ιστορία να σε κατατάξει…
Φυλακισμένος στην Κέρκυρα από το 1936 δημοσιεύει (1940) το «Γράμμα» προς τους έλληνες κομμουνιστές με το οποίο τους καλούσε να πολεμήσουν στο πλευρό του Μεταξά κατά των Ιταλών. Οι Γερμανοί θα τον μεταφέρουν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου και στις 30 Μαΐου του 1945 ένα πολεμικό αεροπλάνο της ΡΑΦ θα τον φέρει στην Ελλάδα, για να αναλάβει την ηγεσία του ΚΚΕ. Η απόφασή του να μην κατέβει το ΚΚΕ στις εκλογές του 1946, ο εμφύλιος, η ήττα του ΔΣΕ, οι προγραφές και οι διαγραφές όσων ο ίδιος πίστευε ότι τον υπέβλεπαν, με αποκορύφωμα την αποκήρυξη του Αρη Βελουχιώτη, η εγκατάστασή του στο Βουκουρέστι το 1949 και μετά στη Μόσχα αποτελούν μερικές από τις ψηφίδες της ιστορίας του. Τα γεγονότα της Τασκένδης, και η μοιραία για τον ίδιο αποσταλινοποίηση, θα έχουν ως αποτέλεσμα, στην 6η πλατιά ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ το 1956, να καθαιρεθεί ως «σεχταριστής» και, την επόμενη χρονιά, να διαγραφεί ως «ύποπτος προδοσίας».
Η εξορία του, αρχικά στο Μποροβίτσι και μετά στο Σοργκούτ της Σιβηρίας, τον οδήγησε στην πολιτική του απομόνωση και την 1η Αυγούστου 1973 βρέθηκε κρεμασμένος. Αρχικά το ΚΚΕ ανακοίνωσε ότι πέθανε από παθολογικά αίτια και μόλις το 1989 έγινε αποδεκτή από την ηγεσία του ΚΚΕ η αυτοκτονία του. Τα οστά του Νικολάι Νικολάγιεβιτς Νικολάγιεφ, το όνομα που του είχαν δώσει στην ταυτότητα οι Σοβιετικοί, μεταφέρθηκαν με τιμές στην Ελλάδα το 1991 με πρωτοβουλία του ΚΚΕ. Ο γιος του Σήφης Ζαχαριάδης στο βιβλίο του «Η καθαίρεση του Ν. Ζαχαριάδη» γράφει: «Ο πατέρας μου πρέπει και θα αποκατασταθεί σύντομα, όπως έχει αποκατασταθεί στη συνείδηση του ελληνικού λαού». Ισως ήρθε η ώρα της επίσημης εκ μέρους του ΚΚΕ αποκατάστασής του, αν και «ο φάκελος Ζαχαριάδης» στη Μόσχα είναι ακόμα «απόρρητος»…
Η καλύβα ψηλά στο βουνό 
24 Σχόλια
Comments feed for this article
25 Απριλίου, 2011 στις 10:47 πμ
GB
Το μήνυμα είναι διπλής όψεως εκτός από ‘πολυσυλλεκτικό’ πάντως δεν είναι υπενθυμιστικό αλλά προπάντων επιμηθεϊκά προβλεπτικό
25 Απριλίου, 2011 στις 11:30 πμ
GB
Καλό Πάσχα!
25 Απριλίου, 2011 στις 11:46 πμ
GB
Καλό Πάσχα στούς Σιάντο και Ζαχαριάδη με την ευκαιρία!
25 Απριλίου, 2011 στις 2:24 μμ
Καπσουλης
Σταλιν και Ζαχαριαδης επανερχονται.Απορια ψαλτου βηξ,γιαυτο και το ΚΚΕ ανατρεχει σαυτους οταν η κατασταση το απαιτει.
Θα περιμενα να κανει μια συγκεντρωση το ΚΚΕ για την καταργηση του νομου περι ευθυνης υπουργων,αλλα ευκολοτερο ειναι να μιλαει για επανασταση και βεβαιως ποιο ανεξοδο.
Οπως θα περιμενα εστω μια διαμαρτυρια για την απαλειψη της λεξης εθνικης απο τον τιτλο του υπουργειου α-παιδειας,αλλα ξεχασα…μπλεξανε τον διεθνισμο με την παγκοσμιοποιηση
25 Απριλίου, 2011 στις 6:42 μμ
1ας
Ε λογική πράξη,επιτέλους ας πάψει η προπαγάνδα του ΠΑΣΟΚικου χώρου με τα σχήματα «Καλό ΕΑΜ-Κακό ΚΚΕ»,»Καλή βάση-Κακή ηγεσία».
Το ΠΑΣΟΚ ως αριστοτέχνης στην πολιτική προπαγάνδα καθιέρωσε τους πιο απίθανους βολικούς μύθους για να κληρονομήσει την πολιτική παρακαταθήκη του ΕΑΜ.Τώρα που το ΕΑΜ δεν παράγει πλέον υπεραξία.Είναι καιρό να δούμε την αλήθεια δίχως μανιχαιστικά πλαίσια.Από αρκετά παλιά ο Ελεφάντης είχε γράψει ότι ο Ζαχαριάδης ήταν ξεχωριστή περίπτωση αριστερού ηγέτη σε αξία.Το ΚΚΕ δεν κάνει τίποτα περισσότερο από αυτό που πρέπει.Αν και πάρα πολύ καθυστερημένα.
25 Απριλίου, 2011 στις 7:07 μμ
Πάνος
«Το ΚΚΕ δεν κάνει τίποτα περισσότερο από αυτό που πρέπει».
😀
30 Απριλίου, 2011 στις 5:47 μμ
d-t
Μετά την αποκατάσταση του Ζαχαριάδη έρχεται η σειρά του Βελουχιώτη
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_1_30/04/2011_440540
30 Απριλίου, 2011 στις 6:36 μμ
Πάνος
Υπάρχει μια ιδιότυπη εισβολή της μετανεωτερικότητας στη λογική του ΚΚΕ: τα διεστώτα ενώνονται (δικαιώνονται) μέσα στη μεγάλη αγκαλιά του Κόμματος, χάριν του παρόντος και του μέλλοντος.
Πολιτικά, με τη στενή έννοια, πρόκειται για μια επιτυχή πολιτική. Αν το δούμε, ωστόσο, σε ευρύτερο πεδίο, το μόνο που καταφέρνει είναι να στερεί το ΚΚΕ από το τελευταίο άλλοθι που (υποτίθεται ότι) διέθετε: τη σοβαρότητά του.
30 Απριλίου, 2011 στις 10:14 μμ
1ας
Το ΚΚΕ ορθώς κάνει αποκατάσταση σε όσους κάνει,καθώς δεν ήταν πράκτορες.Επιτέλους το σημερινό ΚΚΕ πρέπει να απαλαγεί από τον βίαιο λόγο του προκάτοχου του,και να εγκαταλείψει την χαφιεδολογία.
Από εκεί και πέρα,και άλλα κόμματα(π.χ ΣΥΝ) πρέπει να πράξουν το αντίστοιχο με τις γελοιότητες που έχουν γράψει(ας πούμε για τον Ζαχαριάδη ότι ήταν πράκτορας του ΚΚΣΕ και άλλες τέτοιες φαιδρότητες)και να ανασκευάσουν τις κατηγορίες τους
30 Απριλίου, 2011 στις 10:17 μμ
ιερεμίας
Η ιστορία θυμίζει κατι απο ΜΠΛΟΥΖΑΚΙ με τον τσεγκεβάρα που πουλιέται και φοριέται παντού σε ‘ολο τον κόσμο κατα εκατομμυρια ΤΩΡΑ που ο τσέ ειναι ΑΚΙΝΔΥΝΟΣ έως αδιάφορος, αντίθεται δίνει κέρδος στούς καπιταλιστές…..
1 Μαΐου, 2011 στις 2:12 μμ
grsail
Θα έλεγα ότι ο κόσμος καίγεται και το … κκε χτενίζεται (ή ομφαλοσκοπείται), πάντα _μόνο_ του βέβαια. Πρώτα ο Πλουμπίδδης ύστερα ο Ζαχαριάδης, μετά ο (όντως άσπιλος, ανιδιοτελής και γνήσιος) Βελουχιώτης.
Που ζούνε οι άνθρωποι; Σε ποιόν πλανήτη; Και στο κάτω κάτω δεν περίμενε κανείς αυτούς για να διαμορφώσει άποψη γι αυτά τα πρόσωπα.
Συγγνώμη για την ένταση αλλά εκνευρίστηκα μετά και την αυτοκρατορική όσο και ηλίθια δήλωση της Μαντάμ Σουσού του κομμουνισμού:
«όποιος θέλει να ενωθεί ας ενωθεί» !!!
.
9 Μαΐου, 2011 στις 8:36 πμ
Πάνος
ΑΝΟΡΘΟΔΟΞΑ Μαύρες τρύπες
ΤΟΥ ΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Δευτέρα 9 Μαΐου 2011
http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=8&artid=4630056
Κάθε πολιτική παράταξη τοποθετείται στο τέλος εποχής µε τον δικό της τρόπο. Και το ΚΚΕ (όπως προκύπτει από το δηµοσίευµα του «Βήµατος της Κυριακής») αθωώνει τον Νίκο Ζαχαριάδη και τον Aρη Βελουχιώτη, µε κάποιες αποχρώσεις εννοείται. Τον µεν αντάρτη παύει να τον θεωρεί προβοκάτορα, τον δε πρώην γραµµατέα του τον αποκαθιστά και ως µέλος του, του δίνει δηλαδή, αν καταλαβαίνω καλά, και δικαίωµα ψήφου στην κοµµατική οργάνωση στην οποία θα ενταχθεί.
Για τον Βελουχιώτη, τα πράγµατα είναι πιο απλά: στο ιδεολογικό µάγµα που δηµιούργησε τις τελευταίες δεκαετίες ο προοδευτικός λυρισµός, το πορτρέτο του «αρχηγού των ατάκτων» κατέχει περίοπτη θέση. Οι πάλαι ποτέ διακρίσεις ανάµεσα σε εθνικόφρονες και µη έχουν δώσει τη θέση τους σε ένα είδος αριστεροδεξιάς εθνικοφροσύνης.
Ο Κολοκοτρώνης, ο Aρης, γιατί όχι και ο Μεγαλέξαντρος, συνυπάρχουν ως τοποτηρητές του διαχρονικού, ανεξάρτητου και απαραιτήτως λαϊκού φρονήµατος. Στην αντίπερα όχθη συνωστίζονται οι οπαδοί των πάσης φύσεως συµβιβασµών, υποχωρήσεων και εν γένει παραχωρήσεων. Το ΚΚΕ επιχειρεί να αξιοποιήσει τη δηµοτικότητα του Aρη. Με τον Ζαχαριάδη τα πράγµατα είναι λίγο πιο σκοτεινά. Η αποκατάστασή του µάλλον πρέπει να ερµηνευθεί ως ψυχολογικό αντανακλαστικό του ΚΚΕ. Η αποκήρυξή του στο πλαίσιο της αποσταλινοποίησης σήµαινε εκ µέρους τής τότε ηγεσίας την παραδοχή ενός σηµαντικού λάθους. ∆ιορθώνοντας τώρα την τότε διόρθωση, το λάθος διαγράφεται και η ψυχική ισορροπία αποκαθίσταται. ∆ύο αρνήσεις κάνουν µία κατάφαση και το ΚΚΕ µπορεί να κοιµάται ήσυχο, αφού παραδέχεται επιτέλους πως δεν έκανε κανένα λάθος στον έναν περίπου αιώνα της ύπαρξής του.
Η αποκήρυξη του Αρη και του Ζαχαριάδη, εµβληµατικών µορφών του αιµατηρού Εµφυλίου, συνόδευσε την πορεία του ΚΚΕ στη µακρόσυρτη µεταπολίτευση. Ηταν η ιστορική έκπτωση που το βοήθησε να λειτουργήσει σε συνθήκες κοινοβουλευτικής νοµιµότητας. Τώρα όµως η βαρύτητα της ιστορίας του αποδεικνύεται πολύ δυνατότερη από την όποια ικανότητα της σηµερινής ηγεσίας του να προσαρµοσθεί στις συνθήκες του 2011. Τόσο δυνατή όσο η βαρύτητα αυτών των ουράνιων σωµάτων που κρατάει ακόµη και το φως και γι’ αυτό τα λένε µαύρες τρύπες.
Γι’ αυτό και το συµπέρασµα πως το ΚΚΕ, έχει καταφέρει να αυξήσει την εκλογική του βάση, είναι µάλλον πρόσκαιρο. Το µάλλον βέβαιο είναι πως την τελευταία στιγµή θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να αποκαταστήσει την ιστορική ψυχική του υγεία. Και γι’ αυτό ποτέ δεν θα υπερβεί το 10% που λέγεται πως συµφώνησαν για λογαριασµό του ΚΚΕ ο Τσόρτσιλ µε τον Στάλιν όταν µοίραζαν τον κόσµο µετά το τέλος του Β’ Παγκοσµίου Πολέµου, επαναφέροντας συγχρόνως στην κοµµατική τάξη τον τότε ανυπάκουο Ζαχαριάδη.
9 Μαΐου, 2011 στις 8:43 πμ
Πάνος
ΡΕΠΟΡΤΑΖ Λ. ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
Επιστρέφει το ΚΚΕ στην εποχή Ζαχαριάδη
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 08/05/2011
Στην πλήρη πολιτική και κομματική αποκατάσταση του Νίκου Ζαχαριάδη, καθώς και στην πολιτική – όχι όμως και κομματική! – αποκατάσταση του Αρη Βελουχιώτη, όπως και στην αποκατάσταση του Νίκου Βαβούδη, του στελέχους που διαχειριζόταν το παράνομο δίκτυο των ασυρμάτων του ΚΚΕ στην Αθήνα και ο οποίος αυτοκτόνησε τον Νοέμβριο του 1951 στην κρύπτη της Καλλιθέας περικυκλωμένος από αστυνομικές δυνάμεις, κατέληξε η ηγεσία του ΚΚΕ, όπως προκύπτει από το ογκώδες ιστορικό δοκίμιο που συνέγραψε ομάδα κομματικών στελεχών σε ανώτατο επίπεδο, συνεπικουρούμενη από ιστορικούς και μελετητές των αρμοδίων τμημάτων της Κεντρικής Επιτροπής, η οποία και επεξεργάστηκε ενδελεχώς το εν λόγω κείμενο λαμβάνοντας υπόψη και τις γνώμες πρώην στελεχών.
Πρόκειται για ένα ιστορικής σημασίας ντοκουμέντο καθώς αφορά την πιο κρίσιμη περίοδο της πορείας και δράσης του ΚΚΕ, ξεκινώντας από την ήττα του εμφυλίου πολέμου (1949), περνώντας στην εκτέλεση Μπελογιάννη και την υπόθεση Πλουμπίδη και καταλήγοντας στη διάσπαση του κόμματος στη 12η Ολομέλεια (1968).
Το 550 σελίδων εμπιστευτικό κείμενο (αποτελείται από τρία κεφάλαια, επίλογο και παράρτημα) το οποίο αποκαλύπτει «Το Βήμα» διακινείται αυστηρά σε εσωκομματικό επίπεδο προτού πάρει τον δρόμο της έγκρισης από την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη- αναμένεται να συγκληθεί εντός του καλοκαιριού- ώστε να επικυρωθούν τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε η ηγεσία, επιχειρώντας να «κλείσει» τους «ανοιχτούς λογαριασμούς» του κόμματος με την ίδια του την ιστορία και τους πρωταγωνιστές της, προβαίνοντας παράλληλα στην «επανεκτίμηση θέσεων και πολιτικών επιλογών», κάτι που, όπως επισημαίνεται, «δεν συνιστά λαθολογία και δεν ανοίγει δρόμο στον αναθεωρητισμό και οπορτουνισμό αλλά οδηγεί σε επαναστατικού χαρακτήρα διόρθωση λαθών».
Πρόκειται κατά βάση για ένα πολιτικό κείμενο για τα ζητήματα της ιστορίας του ΚΚΕ της συγκεκριμένης περιόδου, το οποίο όμως δεν περιορίζεται σε αυτήν αλλά επανακαθορίζει την κομματική οπτική και για όσα προηγήθηκαν (δεκαετία ΄30 και κυρίως περίοδος του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα 1941-1944), καθώς διαπιστώνει «διαφοροποιήσεις» σε σχέση με όσα είχαν γραφτεί στον Α΄ τόμο του δοκιμίου ιστορίας που εκδόθηκε πριν από πολλά χρόνια (1988) και αφορούσε την περίοδο από την ίδρυση του ΚΚΕ (1918) ως τον Εμφύλιο (1946-1949). Ετσι στον παρόντα Β΄ τόμο, η συγγραφή του οποίου καθυστέρησε πάνω από δύο δεκαετίες λόγω και των μεγάλων πολιτικών ανατροπών που μεσολάβησαν (κατάρρευση των καθεστώτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού» από το 1989 ως και το 1991, διασπάσεις του ΚΚΕ το 1989 και το 1991 κτλ.), επιχειρείται επί της ουσίας η αναψηλάφηση όλων των καθοριστικών ζητημάτων που επί μακρόν ταλάνιζαν τον χώρο της κομμουνιστικής Αριστεράς και όχι μόνο, για πρόσωπα και γεγονότα που καθόρισαν τη συγκεκριμένη φάση της νεότερης ιστορίας του κόμματος και σε προέκταση του τόπου.
Υπό το πρίσμα αυτό η ΚΕ του ΚΚΕ θεωρεί «δικαιολογημένη και ιστορικά εξηγήσιμη την ύπαρξη διαφοροποιήσεων μεταξύ του Α΄ και του Β΄ τόμου του δοκιμίου», καθώς «κατά τη συγγραφή του Α΄ τόμου δεν είχε προχωρήσει σημαντικά ούτε η διερεύνηση των παραγόντων που επέδρασαν στις επιλογές του ΚΚΕ, ιδιαίτερα κατά τη δεκαετία του 1940, ούτε η ιδεολογική γενίκευση των συμπερασμάτων», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά. Το όλο εγχείρημα κινείται στην κατεύθυνση της επανεξέτασης όλης της ιστορίας του κόμματος μέσω μιας νέας μεθοδολογικής προσέγγισης προσαρμοσμένης στη σημερινή κυρίαρχη άποψη της ηγεσίας περί στρατηγικής για την εξουσία. Ετσι επισημαίνεται ότι «διερευνούμε την ιστορία του κόμματός μας ως ιστορία της στρατηγικής του, από την οποία απορρέει όλη η πολιτική του δράση».
«Ασυμβίβαστος και πρωτοπόρος ηγέτης ο Ζαχαριάδης»
Για τον Περισσό «προκύπτουν ζητήματα επανεκτίμησης γεγονότων και προσώπων» με κορυφαία στιγμή την 6η Πλατιά Ολομέλεια του Μαρτίου 1956, η οποία αποκαθήλωσε τον γενικό γραμματέα του κόμματος Νίκο Ζαχαριάδη, καθώς και τις επόμενες Ολομέλειες της ΚΕ (7η του 1957 και 8η του 1958). Με αφετηρία τη θέση του κόμματος ότι το 20ό Συνέδριο (Φεβρουάριος 1956) του Κομμουνιστικού Κόμματος Σοβιετικής Ενωσης (ΚΚΣΕ) το οποίο επιχείρησε τη λεγόμενη αποσταλινοποίηση υπό την ηγεσία του Νικίτα Χρουστσόφ συνιστούσε δεξιά οπορτουνιστική παρέκκλιση, καθώς «αμαύρωσε τη συμβολή του Στάλιν στη σοσιαλιστική οικοδόμηση και υποβάθμισε το ρόλο του στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο», όπως αναφέρεται, οι συντάκτες του δοκιμίου κρίνουν αρνητικά «τη γραμμή των ΚΚ που επέδρασαν στην ισχυροποίηση και επικράτηση οπορτουνιστικών δυνάμεων στο ΚΚΕ» όσον αφορά την «παρέμβαση» (και όχι «επέμβαση», παρά ταύτα, όπως διευκρινίζεται) των «αδελφών» κομμάτων στην 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ για την καθαίρεση του Ν. Ζαχαριάδη.
Υποψία-συκοφαντία
Ετσι προτείνεται «η πλήρης αποκατάσταση του Νίκου Ζαχαριάδη από την ατιμωτική υποψία-συκοφαντία για συνεργασία με τον ταξικό αντίπαλο, παρά το γεγονός ότι επί της ουσίας το 1973 είχε απαλλαχθεί απ΄ αυτή την κατηγορία-υπόνοια».
Συγκεκριμένα προτείνεται «η αποκατάστασή του ως Γενικού Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ, δηλαδή η απαλλαγή του απ΄ όλες τις κατηγορίες που του καταλόγισαν και τις ποινές που του επέβαλαν η 6η και η 7η Πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ με την επικύρωσή τους από το 8ο Συνέδριο» (είχε καθαιρεθεί από γενικός γραμματέας και ακολούθως διαγράφηκε και από μέλος του κόμματος).
Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο δοκίμιο, «η ΚΕ του ΚΚΕ αναγνωρίζει την ταξικότητα και ανιδιοτέλεια στη γενική κατεύθυνση της δράσης του Νίκου Ζαχαριάδη ως ΓΓ, τον κομμουνιστικό ηρωισμό του». Υπενθυμίζεται, εξάλλου, από τους συντάκτες του κειμένου ότι το 1991 η ΚΕ αποφάσισε τη μεταφορά των οστών του Ζαχαριάδη στην Ελλάδα (αυτοκτόνησε τον Αύγουστο του 1973 στο παγωμένο Σουργκούτ της Σιβηρίας, όπου τον είχαν εκτοπίσει οι Σοβιετικοί), καθώς και ότι έγιναν αφιερώματα στη μνήμη του «και άλλες ενέργειες που συνιστούσαν βήματα προς την πλήρη αποκατάστασή του».
«Σήμερα η ΚΕ προτείνει να γίνει επίσημη κομματική αποκατάσταση του Νίκου Ζαχαριάδη με απόφαση της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης,στην οποία θα αποκαθίσταται η προσφορά του στο επαναστατικό κίνημα» υπογραμμίζεται. Ωστόσο σημειώνεται ότι δεν αναιρείται «η κριτική σε προβλήματα στρατηγικής και εσωκομματικής λειτουργίας, σε λαθεμένες πολιτικές ενέργειες, όπως μεταξύ άλλων ο χειρισμός του ως προς τον Γιώργη Σιάντο (σ.σ.: κατηγορήθηκε από τη ζαχαριαδική ηγεσία ως πράκτορας), η καταγγελία της εκτέλεσης του Νίκου Πλουμπίδη ως εικονικής, ο χειρισμός της υπόθεσης Καραγιώργη, η μη αποκατάσταση του Νίκου Βαβούδη και του Αρη Βελουχιώτη» . Ετσι η ΚΕ του ΚΚΕ προτείνει και την «επίσημη αποκατάσταση από κομματικό Σώμα των Αρη Βελουχιώτη και Νίκου Βαβούδη, που δεν έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα».
Δεν ήταν χαφιέδες
Επιπλέον ο Περισσός επιβεβαιώνει την απόφαση της 9ης Ολομέλειας (Αύγουστος 1958) η οποία διαπίστωνε ότι «δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να στηρίζει την κατηγορία του προβοκάτορα και χαφιέ» που είχε αποδοθεί στους Γιώργη Σιάντο, Νίκο Πλουμπίδη (Μπάρμπα) και Κώστα Γυφτοδήμο (Καραγιώργη) αποφασίζοντας την «αποκατάσταση της μνήμης» τους. Ωστόσο οι συντάκτες του δοκιμίου, αν και επικροτούν την εν λόγω απόφαση («Η 9η Ολομέλεια σωστά αποφάσισε να αποσύρει την άδικη κατηγορία» εναντίον τους, αναφέρεται), τονίζουν ότι η Ολομέλεια «δεν ανέλυσε σωστά τη γενεσιουργό βάση των παραπάνω υποθέσεων, η οποία ορισμένες φορές, όπως και στις συγκεκριμένες περιπτώσεις, οδήγησε σε ακραίους και ανυπόστατους χαρακτηρισμούς περί πρακτόρων».
Μάλιστα παραλληλίζονται οι περιπτώσεις τους με εκείνη του Ν. Ζαχαριάδη, καθώς διαπιστώνεται ότι η Ολομέλεια «δεν μπόρεσε να δει το ουσιαστικό ζήτημα, το ίδιο δηλαδή που ίσχυε και σχετικά με την κατηγορία εναντίον του Ζαχαριάδη, ότι αυτό είχε τη βάση του στην ιδεολογικο-πολιτική διαπάλη που διεξαγόταν στο ΚΚΕ μέσα στις σκληρότατες συνθήκες της παρανομίας» , ενώ επισημαίνεται πως (η Ολομέλεια) «παραγνώρισε ότι στις παραπάνω κατηγορίες (για τους Σιάντο και Καραγιώργη) είχε συμβάλει και η σχετική πληροφόρηση από αδελφά ΚΚ»!
Λαϊκή συμπεριφορά
Αποτιμώντας τον ρόλο του Ν. Ζαχαριάδη ο Περισσός επισημαίνει ότι «ήταν ηγέτης αφοσιωμένος στην υπόθεση της εργατικής τάξης, στον προλεταριακό διεθνισμό, με διάθεση και πνεύμα ασυμβίβαστο, πρωτοπόρο και μαχητικό». «Δοκιμάστηκε και άντεξε, μαζί με άλλους κομμουνιστές, στα μεσαιωνικά κάτεργα της 4ης Αυγούστου, απ΄ όπου οδηγήθηκε στα μπουντρούμια του Μανιαδάκη, που τον παρέδωσε στη συνέχεια στους Γερμανούς και στάλθηκε στο Νταχάου. Από αυτή την εννιάχρονη δοκιμασία βγήκε αλύγιστος» αναφέρεται, ενώ υπογραμμίζεται ότι «τον διέκριναν επαναστατική επαγρύπνηση, ταχύτητα στην ανάληψη πρωτοβουλιών, σθένος στην υπεράσπιση της γνώμης του, λαϊκή συμπεριφορά». Επίσης σημειώνεται ότι «δεν υπέκυψε στην ιμπεριαλιστική επίθεση της Μ. Βρετανίας και της εγχώριας αντίδρασης και πρωτοστάτησε στη δημιουργία του ΔΣΕ, της κορυφαίας εκδήλωσης της ταξικής πάλης στην Ελλάδα στον 20ό αιώνα», καθώς και ότι «συνειδητοποίησε την ανάγκη διόρθωσης της στρατηγικής του ΚΚΕ στη διάρκεια του ΔΣΕ, αλλά και στη συνέχεια με το Σχέδιο Προγράμματος (1953-1954)».
Οι αδυναμίες
Ωστόσο οι συντάκτες του δοκιμίου διαπιστώνουν την «αδυναμία του να οδηγήσει έγκαιρα το ΚΚΕ σε ολοκληρωμένα συμπεράσματα σε σχέση με στρατηγικές ελλείψεις της περιόδου ΄43-΄45 και στη διαμόρφωση ανάλογου προγράμματος στο 7ο Συνέδριο (1945)». «Αυτό είχε ως αποτέλεσμα και τις αντιφάσεις, καθυστερήσεις και λάθη οργάνωσης στον ΔΣΕ», όπως αναφέρεται, κάτι που ο ίδιος είχε αιτιολογήσει στην 3η Συνδιάσκεψη (1950) «ως ενέργειες διαφύλαξης της ενότητας του κόμματος». Για την ηγεσία του ΚΚΕ η στρατηγική του ΚΚΕ επί Ζαχαριάδη «συμπυκνώνει τις αντιφάσεις που υπήρχαν στη στρατηγική του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος». «Ο Ν. Ζαχαριάδης ως κομμουνιστής ηγέτης δεν μπόρεσε να ξεπεράσει τα όρια αυτά». Στα «πρωτοπόρα στοιχεία της σκέψης και των επιλογών του» ο Περισσός εντάσσει την άποψή του για τον ρόλο «του εγγλέζικου ιμπεριαλισμού, τον οποίο θεωρούσε πιο ισχυρό και άρα πιο επικίνδυνο προοπτικά από το γερμανικό, ακόμα και τότε που βρισκόταν στο Νταχάου».
Ανώμαλο καθεστώς
Οσον αφορά τις εσωκομματικές πρακτικές που είχαν καθιερωθεί επί Ζαχαριάδη, στο δοκίμιο επισημαίνεται: «Ως ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ λειτούργησε και με πρακτικές που σε ορι σμένες περιπτώσεις συνιστούσαν παραβίαση του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού». «Ενέργειες όπως: καχυποψία για συνεργασία με τον ταξικό αντίπαλο στελεχών με λαθεμένες θέσεις ή και οπορτουνιστική στάση, πρωτοβουλία αλλαγής του στρατηγικού στόχου του ΚΚΕ στην 5η Ολομέλεια της ΚΕ (1949), δίχως προηγούμενη συζήτηση.Ασφαλώς τέτοιες ενέργειες σχετίζονται κυρίως με τις ιστορικές συνθήκες στην ανάπτυξη και λειτουργία του κόμματος κι όχι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ενός ηγέτη, στην προκειμένη περίπτωση του Ν. Ζαχαριάδη. Αλλωστε το πώς αναπτύσσεται και λειτουργεί ο ΓΓ της ΚΕ εξαρτάται και από το τι έχει κατακτήσει το ανώτερο καθοδηγητικό όργανο, η ΚΕ, ως συλλογική λειτουργία.Εξετάζοντας λοιπόν επιλογές και τρόπο λειτουργίας ενός ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, πρέπει να παρθεί υπόψη ότι σε αυτές αντικατοπτρίζεται και το αντίστοιχο επίπεδο του κόμματος» επισημαίνεται στο δοκίμιο.
Αντιφατικότητες…
«Αντιφατικότητα» διαπιστώνει ο Περισσός στο γεγονός ότι ο Ζαχαριάδης «συνέχιζε να προτείνει στα καθοδηγητικά όργανα (ΚΕ και ΠΓ) βασικά τα ίδια στελέχη με τα οποία είχαν συγκροτηθεί τα καθοδηγητικά όργανα στην περίοδο της Κατοχής». «Αυτή η λειτουργία του εκφράστηκε και στα χρόνια 1947-1949,καθώς και μετά από την 3η Συνδιάσκεψη (Οκτώβριος 1950), παρ΄ ότι σε αυτή έγινε μια προσπάθεια ανανέωσης της ΚΕ. Γενικά όμως ήταν ελάχιστα τα νέα στελέχη που αναδείχθηκαν,γεγονός που δεν δικαιολογείται μόνο από το ότι αρκετά στελέχη είχαν πέσει στα πεδία των μαχών ή είχαν δολοφονηθεί από τα όργανα του αστικού κράτους. Αποτέλεσμα ήταν να παραμείνει δέσμιος στελεχών που βαρύνονταν με μεγάλες ευθύνες για τα λάθη της περιόδου 1941-1945» αναφέρεται. Οσον αφορά τις «άστοχες και άδικες εκτιμήσεις (του) για στελέχη του ΚΚΕ, δίχως να εξισώνεται η δική του ευθύνη ως ΓΓ με την ευθύνη άλλων στελεχών, μέσα και έξω από την Ελλάδα, πρέπει να συνυπολογισθεί και η ευθύνη των δεύτερων, που ενίσχυαν τέτοιες λαθεμένες εκτιμήσεις με εκθέσεις τους προς το ΠΓ», όπως στην περίπτωση Πλουμπίδη. Οπως σημειώνεται σχετικά, «εκτίμηση ή υποψία ότι ο Ν. Πλουμπίδης ήταν πράκτορας του εχθρού είχαν στελέχη του ΚΚΕ στην Ελλάδα, που τη διοχέτευαν με ενέργειες προς τα έξω και άλλοι με σχετικές εκθέσεις ως πληροφορία στο ΠΓ και στον ίδιο τον Ζαχαριάδη». Ετσι ο Περισσός θεωρεί ότι «πέρα από την προσωπική ευθύνη του Ζαχαριάδη, υπήρξε και η συλλογική».
Ασυμβίβαστος
Σχετικά με την πάλη του Ζαχαριάδη κατά των αποφάσεων που ελήφθησαν εις βάρος του, το ΚΚΕ εκτιμά ότι «η Ιστορία τον δικαίωσε». Υπενθυμίζεται ότι μετά και τα γεγονότα της Τασκένδης με τις συγκρούσεις ανάμεσα σε ζαχαριαδικούς και αντιζαχαριαδικούς, ο άλλοτε αγαπημένος της Μόσχας εκτοπίστηκε στο Μποροβίτσι της περιοχής του Νόβγκοροντ, ενώ μετά την ενέργειά του να ζητήσει μέσω της ελληνικής πρεσβείας στη Μόσχα να του δοθεί η δυνατότητα να κατέβει στην Ελλάδα για να δικαστεί για τις κατηγορίες που του είχαν αποδοθεί για κομμουνιστική δράση κλπ., εκτοπίστηκε στο Σοργκούτ της Σιβηρίας, από όπου ποτέ δεν σταμάτησε να καταγγέλλει ως άδικη και ατιμωτική την αποκαθήλωσή του προβαίνοντας ακόμη και σε απεργίες πείνας με κορυφαία εκδήλωση την αυτοκτονία του. Στο δοκίμιο αναφέρεται μάλιστα ότι κρίνονται ενέργειές του όπως η προαναφερθείσα που είχε στόχο να δικαστεί στην Ελλάδα, καθώς «με αυτή την ενέργειά του μετέφερε σε έδαφος του εχθρού την αντιπαράθεσή του με την ηγεσία του ΚΚΕ». «Ωστόσο, γενικά επέδειξε συνέπεια, υπέμεινε ταλαιπωρίες, υπέβαλε τον εαυτό του σε πολυήμερες απεργίες πείνας και αρνήθηκε να συμβιβαστεί» σημειώνεται.
Η ΠΡΟΣΩΠΟΛΑΤΡΙΑ
Στο ιστορικό αυτό ντοκουμέντο αναφέρεται ότι «η λεγόμενη “προσωπολατρία” χρονικά τοποθετείται στην περίοδο από το 1945, όσο διαρκούσε ο αγώνας του ΔΣΕ και μετά από αυτόν,ως και το 1955 και όχι στη δεκαετία του 1930 ή στα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου,όταν ο Ζαχαριάδης παρέμενε στο μπουντρούμι και στο Νταχάου,παρ΄ ότι το όνομά του είχε γίνει θρύλος,αν και ο ίδιος απουσίαζε από την Ελλάδα». Προστίθεται δε πως «το γεγονός ότι ο Ν.Ζαχαριάδης δεν ακολούθησε σε όλες τις περιπτώσεις συλλογικές διαδικασίες ωρίμανσης της συλλογικής σκέψης του καθοδηγητικού οργάνου (ΚΕ),προκειμένου να επέλθουν ανατροπές επαναστατικού χαρακτήρα,δεν σχετίζεται με την προσωπολατρία».«Το κατασκεύασμα της “προσωπολατρίας” πλέχτηκε από στελέχη που ενθάρρυναν και καλλιεργούσαν τη δημιουργία του ονόματος-θρύλου εν αγνοία και απουσία του Ζαχαριάδη.Τα ίδια πρόσωπα που πριν τον αποθέωναν,τον μετέτρεψαν μετά σε “εξιλαστήριο θύμα”» σημειώνεται χαρακτηριστικά.
Το «στίγμα» του διαγραμμένου παραμένει στον Αρη
Το ΚΚΕ προβαίνει για πρώτη φορά στην πολιτική αποκατάσταση του πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ ο οποίος διαφωνώντας με τη Συμφωνία της Βάρκιζας ξαναβγήκε με τους άνδρες του στο βουνό. «Ο Αρης Βελουχιώτης (Θανάσης Κλάρας) σωστά χαρακτήριζε ως λαθεμένη τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Αν και δεν είχε οδηγηθεί σε ολοκληρωμένα συμπεράσματα για τα προβλήματα στη στρατηγική του ΚΚΕ και τον ένοπλο αγώνα 1940-1944,με ηρωισμό και αυτοθυσία υπηρέτησε την ένοπλη ταξική πάλη» υπογραμμίζεται στο δοκίμιο.
Ωστόσο, σημειώνονται τα εξής: «Παρά τη σημασία της πολιτικής διαφωνίας του, δεν δικαιώνεται ούτε η απειθαρχία ούτε η ατομική ευθύνη στην ανάληψη πρωτοβουλιών αντίθετων προς τις αποφάσεις και ενέργειες του κόμματος. Η έμπρακτη αντίθεση του Αρη Βελουχιώτη με τη θεμελιώδη αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού δικαιολογημένα προκάλεσε τη διαγραφή του»!
Ετσι, εξήντα έξι χρόνια μετά ο Περισσός δεν αποκαθιστά κομματικά τον ήρωα και σύμβολο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και περιορίζεται να διαπιστώσει ότι ως κόμμα «καθυστέρησε να αποκαταστήσει πολιτικά τον Αρη με απόφαση κομματικού Σώματος, σε περίοδο που είχε πλέον συνειδητοποιήσει ότι η Συμφωνία της Βάρκιζας ήταν λαθεμένη από τη σκοπιά των λαϊκών συμφερόντων». Στο δοκίμιο πάντως γίνεται αναφορά στις ενέργειες με τις οποίες το ΚΚΕ «τιμούσε τη μνήμη του» είτε μέσω του ραδιοφωνικού σταθμού «Η Φωνή της Αλήθειας» (το 1960) είτε μέσω του περιοδικού «Νέος Κόσμος» (το 1965) είτε μετέπειτα με σειρά εκδηλώσεων ή αφιερωμάτων στα κομματικά έντυπα προς τιμήν του. «Στην πράξη απορρίφθηκαν οι σε βάρος του κατηγορίες ως προβοκάτορα κ.ά.», αποφαίνεται η ηγεσία του ΚΚΕ, η οποία και προτείνει «την πολιτική του αποκατάσταση με απόφαση της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης».
Υπενθυμίζεται ότι ο Αρης Βελουχιώτης είχε ταχθεί υπέρ της συνέχισης της ένοπλης δράσης θεωρώντας υποχωρητική τη στάση των ηγεσιών του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Μάλιστα, είχε εκπονήσει σχέδιο για την κατάληψη της Αθήνας αμέσως μετά την αποχώρηση των Γερμανών προτού οι Βρετανοί προλάβουν να ελέγξουν την κατάσταση, κάτι ωστόσο που δεν έγινε αποδεκτό. Η διάσταση με την ηγεσία του κόμματος κορυφώθηκε με την εξαγγελία από μέρους του της δημιουργίας ενός Μετώπου Εθνικής Ανεξαρτησίας (ΜΕΑ). Ο εκτελών τότε χρέη γραμματέα του ΚΚΕ, Γιώργης Σιάντος, είχε εμμείνει στη «γραμμή» της «αναμονής» με το προκάλυμμα της «μαζικής πολιτικής δράσης». «Σου συνιστούμε να ξανασκεφθείς καλά αυτό το ζήτημα», είχε γράψει στον Αρη στις 3 Μαρτίου του 1945.
Μάλιστα σε μια προσπάθεια να θέσει τον Βελουχιώτη υπό έλεγχο τον είχε καλέσει στην Αθήνα «ως εφεδρεία» ή σε αντίθετη περίπτωση του είχε ζητήσει να μείνει κρυμμένος.
Εκείνος δεν υπάκουσε. Τον ίδιο μήνα έστειλε επιστολή προς τα μέλη της ΚΕ του ΚΚΕ όπου διατύπωνε τις διαφωνίες του με τις κεντρικές επιλογές του κόμματος όπως αυτές αποτυπώνονταν στις υπογραφείσες συμφωνίες (Βάρκιζας κ.λπ.).
Ετσι τον Απρίλιο του ΄45 η 11η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής θα προχώρησε στην αποκήρυξη και τη διαγραφή του. Η απόφαση κρατήθηκε κρυφή και μόνο δυο μήνες αργότερα θα δημοσιευθεί στον «Ριζοσπάστη» η τελεσίδικη καταδικαστική κρίση του Πολιτικού Γραφείου- κατά τραγική σύμπτωση την ημέρα που ο Αρης θα άφηνε την τελευταία του πνοή περικυκλωμένος από παρακρατικούς και συμμορίτες στη Μεσούντα της Αρτας, το απόγευμα του Σαββάτου της 16ης Ιουνίου 1945. Η απόφαση αυτή ανέφερε: «Ο Κλάρας αφού μια φορά πρόδωσε και αποκήρυξε το ΚΚΕ επειδή λύγισε μπροστά στην τρομοκρατία του Μανιαδάκη,ξαναζήτησε στον καιρό του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα να ξαναγοράσει με το αίμα του την προδοσία του εκείνη που αναγνώρισε και καταδίκασε. Το ΚΚΕ τούδωσε τη δυνατότητα αυτή.Σήμερα όμως σε μια δύσκολη και κρίσιμη στιγμή,από δειλία και φόβο, παρά τις υποσχέσεις και τη συμφωνία που στα λόγια έδειξε,απειθαρχεί πάλι,ξαναπροδίδει το ΚΚΕ με την τυχοδιωκτική και ύποπτη στάση του που μονάχα τον εχθρό ωφελεί.Στο ΚΚΕ δεν έχει θέση κανένας οσοδήποτε ψηλά και αν στέκει και οσοδήποτε μεγάλος κι αν είναι, όταν οι πράξεις του δεν συμβιβάζονται με το κοινό συμφέρον και όταν παραβιάζεται η δημοκρατική εσωκομματική πειθαρχία».
ΠΡΑΞΕΙΣ ΑΔΙΚΕΣ
Για το ΚΚΕ,η καθαίρεσή του και η διαγραφή του Ζαχαριάδη «ήταν πράξεις άδικες,συνέπεια της επικράτησης του δεξιού οπορτουνισμού στο ΚΚΕ και στο ΚΚΣΕ».«Η κατηγορία εναντίον του,για συνεργασία με τον εχθρό,ήταν πράξη συκοφαντική.Ακόμη και το πόρισμα της Επιτροπής Κομματικού Ελέγχου που ενέκρινε η ΚΕ το 1967 ήταν απαράδεκτο,αφού δεν απάλλασσε κατηγορηματικά τον Ν.Ζαχαριάδη από την κατηγορία του πράκτορα.Αλλά και η καθυστέρηση επί μια δεκαετία να διαμορφωθεί και να εγκριθεί από την ΚΕ ακόμη και αυτό το πόρισμα ήταν αντικομματική ενέργεια.Ο εξορισμός του στο Σουργκούτ της Σιβηρίας,με συνέπεια το τραγικό τέλος του,την αυτοκτονία,την 1η Αυγούστου 1973, ήταν η πιο ακραία,άδικη ενέργεια σε βάρος του,μετά τη διαγραφή του από μέλος του ΚΚΕ» υπογραμμίζει η ΚΕ του ΚΚΕ δικαιώνοντας τον επί 25ετία ηγέτη του κόμματος.Ωστόσο το δοκίμιο δεν ασχολείται με τις συνθήκες και τα γεγονότα που αφορούν το τραγικό τέλος του «αφού η σχετική έρευνα και τα συμπεράσματα από αυτή υπερβαίνουν το χρονικό του πλαίσιο», όπως αναφέρεται.
Πάντως για τον Περισσό οι καταγγελίες για τη διαμόρφωση στο ΚΚΕ «ανώμαλου εσωκομματικού καθεστώτος» σε συνδυασμό με την κατηγορία για τη λεγόμενη «προσωπολατρία» αποτέλεσαν «προσχήματα για την πραγματοποίηση της δεξιάς οπορτουνιστικής στροφής». Οι συντάκτες του δοκιμίου τονίζουν ότι «η πολεμική για την “αντιδημοκρατική λειτουργία” του ΚΚΕ εστιάστηκε κυρίως σε ένα πρόσωπο,στον Νίκο Ζαχαριάδη» και προσθέτουν ότι «συνειδητά αποσιωπήθηκε η ενιαία ευθύνη του ΠΓ και της ΚΕ», όπως και σε επίπεδο μεσαίων και κατώτερων στελεχών,σημειώνοντας ότι «σε συνάρτηση με αυτά υποστηρίχθηκε η λεγόμενη “άκριτη αποδοχή των αποφάσεων της ηγεσίας”».
«Επρεπε να γενικευτεί η ένοπλη πάλη»…
Σχετικά με τον αγώνα που διεξήγαγε ο ΔΣΕ και το ερώτημα αν θα μπορούσε να νικήσει, στο δοκίμιο επισημαίνεται ότι «έπρεπε να γενικευτεί η ένοπλη πάλη στα χρόνια 1945-1946, αφού η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη μετά τον Δεκέμβρη του 1944 και τη σύγκρουση με τους Βρετανούς και τις ανηλεείς διώξεις κατά των ΕΑΜιτών που ακολούθησαν τη Συμφωνία της Βάρκιζας».
«Τότε υπήρχαν ακόμα ισχυρές λαϊκές δυνάμεις στα μεγάλα αστικά κέντρα,ενώ το ίδιο χρονικό διάστημα δεν ήταν ακόμα τόσο ισχυρός ο αστικός στρατός, ούτε είχε εκκενωθεί βίαια η ύπαιθρος, γεγονός που λίγο αργότερα πραγματοποιήθηκε και αποστέρησε από τον ΔΣΕ ανθρώπινες εφεδρείες και άλλον εφοδιασμό» υπογραμμίζεται.
Ηταν λάθος…
Το ΚΚΕ κάνει λόγο για «καθυστερημένη γενίκευση της “ένοπλης πάλης” που είχε ως αποτέλεσμα το να μη ριχτούν στη μάχη χιλιάδες εργάτες, αλλά και να μην αποδιοργανωθεί μεγάλο μέρος του αστικού στρατού, ο οποίος είχε στις γραμμές του χιλιάδες ΕΠΟΝίτες» . «Ηταν λάθος να κριθεί η επιλογή του χρόνου γενίκευσης της ένοπλης από το χειρισμό απέναντι σε ένα πρόσωπο, τον Γ. Σιάντο» , διαπιστώνουν οι συντάκτες του δοκιμίου, επισημαίνοντας ότι «οι δυνατότητες σε μεγάλο βαθμό χάθηκαν αφού μόνο από τη Συμφωνία της Βάρκιζας μέχρι τον Μάρτιο του 1946, δηλαδή σε 13 μήνες, είχαν συλληφθεί 84.931 κομμουνιστές και άλλοι ΕΑΜίτες, η πληθώρα των τρομοκρατικών οργανώσεων είχε ενισχυθεί πολύμορφα και η ανασυγκρότηση του αστικού κράτους προχωρούσε».
Οι ταλαντεύσεις
Ωστόσο, παρά την ήττα στα χρόνια 1944-1945, «το λαϊκό κίνημα είχε νωπή την εμπειρία του ένοπλου αγώνα,των προωθημένων μορφών αμφισβήτησης και σύγκρουσης με τους θεσμούς του καπιταλιστικού συστήματος,την εμπειρία των φύτρων λαϊκής εξουσίας, ενώ ο γειτονικός βαλκανικός περίγυρος διαμορφωνόταν μη ευνοϊκός για την εδραίωση της καπιταλιστικής εξουσίας στην Ελλάδα, κάτι που ο Ζαχαριάδης επίσης είχε εκτιμήσει». Ετσι, θεωρείται ότι «ήταν λαθεμένη η τακτική του ΚΚΕ να αναπτύξει την ένοπλη πάλη απλώς ως μέσον πίεσης για τη διαμόρφωση συνθηκών ομαλής δημοκρατικής πορείας και ανάλογα με τις εξελίξεις, τακτική που είχε τη σύμφωνη γνώμη και ηγετών του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος»!
Αυτή η τακτική εξηγεί κατά το δοκίμιο και την αντίφαση «το ΚΚΕ και ο ΕΑΜ να απέχουν από τις βουλευτικές εκλογές, αλλά λίγους μήνες αργότερα να συμμετέχουν στο δημοψήφισμα για την επάνοδο ή όχι του βασιλιά». «Εφόσον είχε ωριμάσει η ανάγκη της ένοπλης πάλης, η αποχή από τις εκλογές δεν ήταν λάθος», συμπεραίνεται. «Λάθος ήταν οι ταλαντεύσεις που εκδηλώθηκαν στη γενίκευση της ένοπλης πάλης» επισημαίνεται.
Βίαια επεισόδια
Τα γεγονότα στην Κομματική Οργάνωση της Τασκένδης, όπου βρισκόταν μεγάλη μάζα των ηττημένων μαχητών του ΔΣΕ, «δεν ήταν κεραυνός σε ξάστερο ουρανό», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, καθώς «προηγήθηκε φραξιονιστική δράση για μεγάλο χρονικό διάστημα με την καθοδήγηση ηγετικών κλιμακίων του ΚΚΣΕ και με βασικό της στοιχείο την υπονόμευση της ηγεσίας του ΚΚΕ, κατά κύριο λόγο του Ν. Ζαχαριάδη» . Τα βίαια επεισόδια ανάμεσα στις δύο αντίπαλες πλευρές τον Σεπτέμβριο του 1955 με την ευθεία ανάμειξη του ΚΚΣΕ και των τοπικών αρχών του Ουζμπεκιστάν ήταν «το προοίμιο που οδήγησε τελικά στην 6η Πλατιά Ολομέλεια του 1956» και την αποκαθήλωση του Ζαχαριάδη.
Η αποκαθήλωση
Ηταν «η πρώτη ανοιχτή σύγκρουση του Ζαχαριάδη με την ηγεσία του ΚΚΣΕ και εκδήλωση κρίσης στο ΚΚΕ», αναφέρεται. Οσον αφορά την 6η Ολομέλεια για το ΚΚΕ «προκαλεί προβληματισμό η απότομη στροφή δεκάδων μελών της ΚΕ, του ΠΓ και άλλων στελεχών που συμμετείχαν σε αυτήν και τοποθετήθηκαν κατά του Ζαχαριάδη, ενώ ως τότε συμφωνούσαν με όλες τις αποφάσεις και μάλιστα υπερθεμάτιζαν». Σε αυτό πάντως αναγνωρίζεται ότι βάρυνε η στάση του ΚΚΣΕ, το οποίο πρωτοστάτησε στην αποκαθήλωση του άλλοτε κραταιού ηγέτη, ενώ «σοβαρό ζήτημα» συνιστά και η στάση των εκπροσώπων των έξι ΚΚ που επέβαλαν στο ΚΚΕ την επιλογή αυτή. «Στην πραγματικότητα», διαπιστώνεται, «η 6η Ολομέλεια και η διεθνής επιτροπή (σ.σ., των «αδελφών» κομμάτων) δικαίωναν την ηττοπάθεια και τον συμβιβασμό που είχαν εμφανιστεί σε στελέχη κατά την περίοδο της δράσης του ΔΣΕ.Η αποσιώπηση για χρόνια ή και η μικρή αναφορά από το ΚΚΕ στον ΔΣΕ αποτελεί μία από τις ενδείξεις αυτής της επίδρασης».Σε κάθε περίπτωση,για τον Περισσό η καθαίρεση του Ζαχαριάδη «αποτέλεσε καμπή προς την ταχύτατη ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική ανάπτυξη του οπορτουνισμού στο ΚΚΕ, που πήρε τη μορφή της πάλης κατά του “τυχοδιωκτισμού” και “σεχταρισμού”». «Η 6η Ολομέλεια, ως σημείο οπορτουνιστικής στροφής στο ΚΚΕ,πέρα από άλλα είχε και ως αποτέλεσμα τη διάσπαση του 1968», τονίζεται.
Η ΡΗΞΗ ΤΟΥ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ ΜΕ ΤΟ ΚΚΣΕ
«Ο Ν.Ζαχαριάδης παρέμεινε αφοσιωμένος στη σοσιαλιστική οικοδόμηση στην ΕΣΣΔ και στον προλεταριακό διεθνισμό» τονίζεται στο δοκίμιο της κομματικής ιστορίας και διευκρινίζεται ότι «η σύγκρουσή του με το ΚΚΣΕ δεν ταυτιζόταν με την πολεμική του ΚΚ Κίνας».Οσον αφορά την κριτική που δέχθηκε από τα έξι «αδελφά» κόμματα που εισηγήθηκαν στην 6η Ολομέλεια του 1956 την αποκαθήλωσή του,αλλά και από τη νέα ηγεσία του κόμματος,επισημαίνεται ότι «ήταν άδικη και λαθεμένη στην κατεύθυνσή της».
«Ανέδειξε όμως για λόγους σκοπιμότητας αντιφάσεις και προβλήματα στα οποία σήμερα τοποθετούμαστε χωρίς να αφαιρούμε τη συνολική εκτίμηση για την πορεία του ως ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ» υπογραμμίζουν οι συντάκτες του εν λόγω κειμένου.
Η κριτική που ασκεί ο Περισσός στον Ζαχαριάδη περιορίζεται στο ότι μετά την ήττα του ΔΣΕ «ευθύνεται ιδιαίτερα για λαθεμένες και αντιφατικές εκτιμήσεις όπως: προσωρινή ήττα,δυνατότητα διεξόδου από την κρίση και εφαρμογή ριζικά διαφορετικής εξωτερικής πολιτικής από διακυβέρνηση ΕΑΜικών και αστικών δυνάμεων κ.ά.». Για το «βορειοηπειρωτικό» σημειώνεται ότι «οι λαθεμένες απόψεις που εξέφρασε σε σχέση με την ελληνική μειονότητα της Αλβανίας αντανακλούσαν γενικότερα προβλήματα διευθέτησης πληθυσμιακών μειονοτήτων και σχέσεων μεταξύ κομμουνιστικών κομμάτων στην προοπτική κατάκτησης της εξουσίας σε συνθήκες επαναστατικές».
Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΠΟΥ ΧΑΘΗΚΕ…
Μέσα από το πρίσμα της διερεύνησης της ιστορίας του ΚΚΕ ως ιστορίας της στρατηγικής του,δεν λείπει από το δοκίμιο η κριτική ματιά ακόμη και για ζητήματα όπως ο προορισμός του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, πρωταγωνιστής και αιμοδότης του οποίου υπήρξε το ΚΚΕ,καθώς εκτιμάται ότι «η πάλη ενάντια στην ξένη κατοχή ήταν ο κρίκος που μπορούσε να τροφοδοτήσει επαναστατικό μέτωπο για την εργατική εξουσία», κάτι όμως που δεν συνέβη.
«Από αυτή τη σκοπιά κρίνεται η ορθότητα της στρατηγικής του κόμματος και όχι από τη σκοπιά της αμφισβήτησης του στόχου-κρίκου του ΚΚΕ για την απελευθέρωση και του αντίστοιχου στόχου του ΕΑΜ», διευκρινίζεται στο δοκίμιο,ενώ τονίζεται ότι «ήταν λάθος η υιοθέτηση από το ΚΚΕ ή από το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα διαφόρων “ενδιάμεσων” στόχων εξουσίας,είτε χαρακτηριζόταν ως “επαναστατική εξουσία αστικοδημοκρατικού χαρακτήρα” είτε ως “αντιμονοπωλιακή διακυβέρνηση”». Μάλιστα ασκείται κριτική για το ότι το κόμμα δεν κατάφερε να συνειδητοποιήσει τα προβλήματα που υπήρχαν ως προς τον «προσδιορισμό του χαρακτήρα της επανάστασης και της εξουσίας,την αντικειμενική εκτίμηση του συσχετισμού δυνάμεων κατά την εξέλιξη του απελευθερωτικού αγώνα», ενώ εκτιμάται ότι «δεν μπόρεσε να προβλέψει και να εκτιμήσει τη στάση ακόμη και σύμμαχων δυνάμεων μέσα στο ΕΑΜ,ώστε πετυχημένα να επεξεργαστεί στρατηγική εξουσίας».
http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=399512
9 Μαΐου, 2011 στις 8:49 πμ
Πάνος
Εντύπωση προκαλεί (;) η πολιτική αλλά όχι και η κομματική αποκατάσταση του Άρη Βελουχιώτη, με το εκπληκτικό σκεπτικό ότι είχε μεν δίκιο, αλλά θα έπρεπε να υπακούσει στη ηγεσία (η οποία, σύμφωνα με το τωρινό ΚΚΕ, είχε άδικο…) τηρώντας το «δημοκρατικό συγκσντρωτισμό».
Η δεύτερη διαγραφή του Βελουχιώτη παραμένει εν ισχύει…
9 Μαΐου, 2011 στις 9:02 πμ
Πάνος
Γενικά το «δοκίμιο» είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Τα βασικά ζητήματα που περιλαμβάνει το ρεπορτάζ του ΒΗΜΑΤΟΣ τα έχουμε ήδη συζητήσει στην καλύβα – αλλά αυτό καθόλου δε σημαίνει ότι η συζήτηση ολοκληρώθηκε.
21 Μαΐου, 2011 στις 9:08 μμ
d-t
Από την κυριαρχία στην καθαίρεση και τη διαγραφή
http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=21/05/2011&id=277373
17 Ιουλίου, 2011 στις 5:45 μμ
d-t
Όποιος ενδιαφέρετε για τον Β΄ τόμο του Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ μπορεί να τον διαβάσει ή να τον κατεβάσει από εδώ http://raskolnikovgr.blogspot.com/2011/07/1949.html
17 Ιουλίου, 2011 στις 6:51 μμ
Πάνος
Θενξ!
8 Αυγούστου, 2011 στις 5:47 μμ
d-t
Ο Ζαχαριάδης επέστρεψε μετά 55 χρόνια στο ΚΚΕ
Το ΚΚΕ αποκατέστησε πλήρως τον ηγέτη του
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 07/08/2011,
ΡΕΠΟΡΤΑΖ Λ. ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
Η πλήρης πολιτική και κομματική αποκατάσταση του Νίκου Ζαχαριάδη, στην οποία προέβη εσχάτως το ΚΚΕ, πενήντα πέντε χρόνια μετά την αποκαθήλωσή του από το ανώτατο αξίωμα του γενικού γραμματέα του κόμματος (6η Ολομέλεια 1956) και τριάντα οκτώ χρόνια από την αυτοκτονία του στην εξορία του παγωμένου Σουργκούτ της Σιβηρίας (1η Αυγούστου 1973), όπου είχε εκτοπιστεί από τη μετασταλινική σοβιετική ηγεσία, ολοκληρώθηκε την περασμένη Δευτέρα, επέτειο του τραγικού τέλους του, με την τελετή που διοργάνωσε η Κεντρική Επιτροπή του κόμματος στον τάφο του στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Πολυμελής αντιπροσωπεία της νεοσυγκροτειθήσας «Καλλικρατικής» Κομματικής Οργάνωσης Αττικής του ΚΚΕ με επικεφαλής τον γραμματέα της κ. Κ. Παρασκευά, μέλος του Πολιτικού Γραφείου και στελέχη της ΚΝΕ, τίμησαν τη μνήμη του ισχυρού και αδιαφιλονίκητου «τιμονιέρη» του ΚΚΕ επί 25 χρόνια (από το 1931 ως το 1956), ο οποίος «σφράγισε» το κομμουνιστικό κίνημα της Ελλάδας στην κρισιμότερη και τραγικότερη φάση της ιστορικής διαδρομής του, που κορυφώθηκε με την ήττα του εμφυλίου πολέμου τον Αύγουστο του 1949.
Mε λίγα κόκκινα λουλούδια στον τάφο του (τα οστά του μεταφέρθηκαν από την τότε ΕΣΣΔ έπειτα από παρέμβαση του ΚΚΕ και μελών της οικογένειάς του και ετάφησαν στις 28 Δεκεμβρίου 1991) η σημερινή ηγετική ομάδα του ΚΚΕ «έκλεισε» και συμβολικώς τους «ανοιχτούς λογαριασμούς» του κόμματος με την πλέον αμφιλεγόμενη περίοδο της πολύχρονης ιστορίας του. Δύο εβδομάδες μετά τη σύγκληση της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης η οποία ενέκρινε το δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ (Β΄ τόμος 1949-1968) με το οποίο αποκαταστάθηκε ο Ν. Ζαχαριάδης, ο Περισσός «έλυσε», πάνω από τον τάφο του, μια μακρά υποβόσκουσα εσωκομματική «εκκρεμότητα», η οποία περιστρεφόταν γύρω από τον ρόλο που διαδραμάτισε ο άλλοτε κραταιός και δοξασμένος ηγέτης και κατόπιν «μαύρο πρόβατο» των σοβιετικών και ελλήνων «συντρόφων» του (ο Ζαχαριάδης υπήρξε για τους σοβιετικούς και προσωπικώς για τον Ιωσήφ Στάλιν επίλεκτο στέλεχος του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, διορίστηκε γραμματέας του ΚΚΕ με απόφαση της Κομμουνιστικής Διεθνούς, ενώ ήταν και μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ενωσης- ΚΚΣΕ). «Τιμάμε τη μνήμη, τη δράση και το έργο του ανυπόταχτου κομμουνιστή ηγέτη, γενικού γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ, Νίκου Ζαχαριάδη. Συνεχίζουμε την πάλη, βγάζοντας συμπεράσματα από την πείρα του κινήματος και την ηρωική πάλη του ΚΚΕ για εννέα δεκαετίες,για να γίνουμε πιο ικανοί στην πάλη για τον σοσιαλισμό» δήλωσε ο κ. Παρασκευάς μετά τη λήξη της σεμνής τελετής.
Η νέα οπτική του κόμματος
Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ, αν και ήταν προγραμματισμένη να διαρκέσει ένα διήμερο (16-17 Ιουλίου), ολοκληρώθηκε σε μία ημέρα, εγκρίνοντας το κείμενο της ΚΕ του κόμματος όπως αυτό διαμορφώθηκε μετά και τη συζήτηση που προηγήθηκε σε εσωκομματικό επίπεδο, καταλήγοντας στην «πλήρη αποκατάσταση του Νίκου Ζαχαριάδη από την ατιμωτική υποψία-συκοφαντία για συνεργασία με τον ταξικό αντίπαλο, παρά το γεγονός ότι επί της ουσίας το 1973 είχε απαλλαχθεί από αυτή την κατηγορία-υπόνοια». Το κείμενο που εγκρίθηκε είναι δεσμευτικό για τα μέλη και τα στελέχη του ΚΚΕ και συνιστά τη νέα οπτική του κόμματος για την ιστορία τουπροσαρμοσμένη στη σημερινή κυρίαρχη άποψη του Περισσού περί στρατηγικής για την εξουσία, αφού όπως επισημαίνεται στο επίμαχο κείμενο «διερευνούμε την ιστορία του κόμματός μας ως ιστορία της στρατηγικής του, από την οποία απορρέει όλη η πολιτική του δράση».
Ενώ τονίζεται με νόημα ότι η επανεξέταση επιλογών και θέσεων του παρελθόντος «δε συνιστά λαθολογία και δεν ανοίγει δρόμο στον αναθεωρητισμό και οπορτουνισμό, αλλά οδηγεί σε επαναστατικού χαρακτήρα διόρθωση λαθών». Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες υπήρξε σοβαρός προβληματισμός για προσεγγίσεις και ερμηνείες που γίνονται στο δοκίμιο, ενώ δεν άφησε αδιάφορη την ηγεσία του ΚΚΕ το γεγονός ότι κατά την εσωκομματική διαδικασία-συζήτηση καταγράφηκε ένα 10%-15% «λευκά» και «κατά» στις οργανώσεις. Σύμφωνα δε με τις ίδιες πηγές, το σώμα της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης δεν ήταν εξ ολοκλήρου εκλεγμένο κατά τη συνήθη πρακτική, αλλά σε ένα σεβαστό μέρος του ήταν κατ΄ επιλογή των οργανώσεων σε ανώτερο επίπεδο. Εντονες συζητήσεις υπήρξαν, σύμφωνα με τις πληροφορίες και στα Τμήματα της ΚΕ του ΚΚΕ, όπου ετέθη το ζήτημα του δοκιμίου. Σε κάθε περίπτωση «ο κύβος ερρίφθη» στη Συνδιάσκεψη και αυτό που επεδίωκε η ηγεσία του Περισσού επετεύχθη.
Τα λάθη, ο Αρης και ο Σιάντος
Υπενθυμίζεται ότι στο δοκίμιο, το οποίο είχε αποκαλύψει «Το Βήμα» και αναμένεται η επίσημη δημοσιοποίησή του, προτεινόταν «η αποκατάστασή του ως γενικού γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ, δηλαδή η απαλλαγή του από όλες τις κατηγορίες που του καταλόγισαν και τις ποινές που του επέβαλαν η 6η και η 7η Πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ με την επικύρωσή τους από το 8ο Συνέδριο» (για την καθαίρεσή του από το αξίωμα του γενικού γραμματέα και ακολούθως τη διαγραφή του και από μέλος του κόμματος), αναγνωρίζοντας «την ταξικότητα και ανιδιοτέλεια στη γενική κατεύθυνση της δράσης του Νίκου Ζαχαριάδη ως ΓΓ και τον κομμουνιστικό ηρωισμό του», παρά την «κριτική σε προβλήματα στρατηγικής και εσωκομματικής λειτουργίας, σε λαθεμένες πολιτικές ενέργειες, όπως μεταξύ άλλων ο χειρισμός του ως προς τον Γιώργη Σιάντο (σ.σ.: κατηγορήθηκε από τη ζαχαριαδική ηγεσία ως πράκτορας), η καταγγελία της εκτέλεσης του Νίκου Πλουμπίδη ως εικονικής, ο χειρισμός της υπόθεσης Καραγιώργη, η μη αποκατάσταση του Νίκου Βαβούδη (σ.σ.: υπόθεση αποκάλυψης του παράνομου δικτύου ασυρμάτων του ΚΚΕ στις αρχές της δεκαετίας του ΄50) και του Αρη Βελουχιώτη», για τον οποίο μάλιστα ο Περισσός επιφύλαξε την πολιτική αποκατάσταση, όχι όμως και την κομματική, θεωρώντας έτσι ότι η ανυπακοή και η απειθαρχία που επέδειξε ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ έναντι της παράδοσης των όπλων (Συμφωνία της Βάρκιζας) συνιστούσε παραβίαση των αρχών λειτουργίας του κόμματος!
Ο άλυτος γρίφος
Μπορεί η ηγεσία του ΚΚΕ να δικαίωσε τον Ν. Ζαχαριάδη, ωστόσο δεν αποτόλμησε να απαντήσει στα καίρια ερωτήματα που ανέδειξε με δραματικό τρόπο η Ιστορία και αφορούν τη στάση, τις επιλογές και τις ενέργειες των σοβιετικών στην κατεύθυνση της επιρροής τόσο ως προς τις κορυφαίες επιλογές τού άλλοτε «αγαπημένου παιδιού» του Ιωσήφ Στάλιν (αποχή από τις εκλογές του 1946, επιλογή της εμφύλιας αναμέτρησης κ.λπ.), όσο και για τη μετέπειτα τύχη που του επεφύλαξε η πανίσχυρη σοβιετική μετασταλινική κομματική νομενκλατούρα, εξαναγκάζοντάς τον στην ταπείνωση και απομονώνοντάς τον πλήρως από τους υποστηριχτές του εντός του ΚΚΕ οι οποίοι ουδέποτε αποδέχθηκαν την ατιμωτική καθαίρεσή του με παρέμβαση των έξι «αδελφών» κομμάτων στην 6η Πλατειά Ολομέλεια της ΚΕ καθ΄ υπόδειξη, φυσικά, του ΚΚΣΕ. Στο δοκίμιο επισημαίνεται ότι η στάση αυτή «ήταν άδικη και λαθεμένη στην κατεύθυνσή της». Αλλά ως εκεί. Ο Ζαχαριάδης δεν αποδέχθηκε τη «νέα κατάσταση» και τους εκπροσώπους της, γι΄ αυτό και τον ίδιο χρόνο που διαγράφηκε από το ΚΚΕ οι σοβιετικοί τον έστειλαν στο Νόβγκοραντ, στην πόλη Μποροβίτσι, όπου εργάστηκε ως δασονόμος και το 1962 – ενώ οι συμπλοκές ανάμεσα σε «ζαχαριαδικούς» και «αντιζαχαριαδικούς» στην Τασκένδη μαίνονταν και ενώ σε μια ύστατη προσπάθεια να απεγκλωβιστεί από τον κλοιό των σοβιετικών επισκέφθηκε την ελληνική πρεσβεία στη Μόσχα για να καταθέσει αίτημα προς τις ελληνικές δικαστικές αρχές ώστε να του δοθεί η δυνατότητα να επιστρέψει στη χώρα του για να δικαστεί για όσα εκκρεμούσαν εις βάρος του, κάτι που απορρίφθηκε εκτοπίστηκε στο Σουργκούτ της Σιβηρίας, αφού οι Αρχές τού απέσπασαν τον μικρό γιο του, Σήφη.
«Γενικά επέδειξε συνέπεια»
Από εκεί δεν θα σταματήσει να καταγγέλλει ως άδικη και ατιμωτική την αποκαθήλωσή του προβαίνοντας ακόμη και σε απεργίες πείνας με κορυφαία εκδήλωση της πίστης στις αρχές του την αυτοκτονία του. Μάλιστα, στο δοκίμιο του ΚΚΕ η ενέργειά του να ζητήσει να δικαστεί στην Ελλάδα κρίνεται αρνητικά καθώς, όπως αναφέρεται, «με αυτή την ενέργειά του μετέφερε σε έδαφος του εχθρού την αντιπαράθεσή του με την ηγεσία του ΚΚΕ». Παρά ταύτα ο Περισσός απεφάνθη ότι «γενικά επέδειξε συνέπεια, υπέμεινε ταλαιπωρίες, υπέβαλε τον εαυτό του σε πολυήμερες απεργίες πείνας και αρνήθηκε να συμβιβαστεί». Ωστόσο, δεν φωτίζονται τα βαθύτερα αίτια της υπόθεσης αυτής όσον αφορά κυρίως τη στάση των σοβιετικών, γεγονός βεβαίως το οποίο έχει κάποια αντικειμενική βάση- τα αρχεία του ΚΚΣΕ σε ό,τι αφορά την Ελλάδα και το ΚΚΕ κρατούνται μέχρι σήμερα ως επτασφράγιστο μυστικό. Ετσι ο Περισσός αρκείται στην ερμηνεία ότι η καθαίρεση και η διαγραφή του Ζαχαριάδη «ήταν πράξεις άδικες, συνέπεια της επικράτησης του δεξιού οπορτουνισμού στο ΚΚΕ και στο ΚΚΣΕ». Οσον αφορά τον εξορισμό του στη Σιβηρία, θεωρείται ότι «ήταν η πιο ακραία άδικη ενέργεια σε βάρος του μετά από τη διαγραφή του από μέλος του ΚΚΕ». Πάντως οι συντάκτες του δοκιμίου δεν ασχολήθηκαν με τις συνθήκες και τα γεγονότα που αφορούν το τραγικό τέλος του «αφού η σχετική έρευνα και τα συμπεράσματα από αυτή υπερβαίνουν το χρονικό πλαίσιο (του δοκιμίου)», όπως αναφέρεται.
«Τα τσογλάνια θα μπουν στη θέση τους»
Το προσωπικό δράμα του εκτοπισμένου Ν. Ζαχαριάδη αποτυπώνεται και στο προσφάτως εκδοθέν (Καστανιώτης) βιβλίο του επιστήθιου φίλου και συντρόφου του, ποιητή και συγγραφέα Αλ. Πάρνη, υπό τον τίτλο «Γεια χαρά, Νίκος», μια λυρική αυτοβιογραφία με άξονα την αλληλογραφία μεταξύ τους. «Από υγεία είμαι καλά. Ομως, επειδή τελεφταία εντάθηκαν κάτι μικροενοχλήσεις, θάθελα να ξαίρω, αν χρειαστεί, θα μπορούσες να αναλάβεις το Σηφάκο (σ.σ.: τον μικρό γιο του), ωσότου μετά τον δώσεις στη Ρούλα (σ.σ.:Κουκούλου, ηγετικό στέλεχος αργότερα του ΚΚΕ, που ήταν η δεύτερη σύζυγός του) ή στη γιαγιά του; Αφτό, φυσικά, μονάχα σαν προοπτική, και έτσι, για κάθε ενδεχόμενο. Εχε το νου σου. Γεια- χαρά, Νίκος» του έγραφε το ΄56 από το Μποροβίτσι, ενώ σε άλλη επιστολή προς τον Πάρνη του αναφέρει: «Κάτω απτη σκέπη του ΧΧ Συνεδρίου του ΚΚΣΕ, με την εγκληματική επιπολαιότητα των σ. Κούουσινεν και Ντεζ (σ.σ.: πρωταγωνιστές της διεθνούς επιτροπής των έξι «αδελφών» κομμάτων που αποκαθήλωσε τον Ζαχαριάδη), πήγε να δολοφονηθεί στο ΚΚΕ η μεγαλύτερη κατάκτησή του, που του επέτρεψε να γίνει λαϊκό μαζικό κίνημα: η εθνική επαναστατική, λαϊκή, κουκουέδικη πολιτική του!». Ενώ παραμονές Πρωτοχρονιάς του ΄56 του γράφει: «Ειδοποίησή σου δεν πήρα και δεν ξαίρω θαρθείτε ή όχι, οπότε πρέπει για τον καινούργιο χρόνο να σου εφχηθώ κομματική δικαίωση και την πιο δημιουργική δουλειά. Τα τσογλάνια θα μπουν στη θέση τους τούτο το χρόνο. Αλλοιώς τα πράματα δε σηκώνουν».
ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ
«Ο Λουλές το ΄χασε το στοίχημα»
Η αυτοκτονία του Ζαχαριάδη κρατήθηκε από τις σοβιετικές αρχές μυστική, ενώ ο θάνατός του αποδόθηκε τότε σε καρδιακή ανακοπή και μάλιστα με τη «βούλα» του ιατροδικαστή. Πολλά χρόνια αργότερα, στα τέλη του 1990 και ενώ ο άνεμος της «περεστρόικα» και της «γκλάσνοστ» έπνεε στη Σοβιετική Ενωση, το γεγονός της αυτοκτονίας ήλθε μέσα από μια σειρά περίεργων συμπτώσεων, με την ανάμειξη της ΚGΒ, της διαβόητης επιτροπής κρατικής ασφαλείας, στο φως της δημοσιότητας. Ετσι έγινε γνωστό ότι ο Ζαχαριάδης δεν είχε πεθάνει από παθολογικά αίτια, αλλά γιατί κρεμάστηκε στο αγροτόσπιτο που του είχαν παραχωρήσει, υπό το άγρυπνο μάτι της ΚGΒ και της «Μιλίτσια». Στην τελευταία του επιστολή ο ίδιος ανέφερε ότι μετά τις αλλεπάλληλες απεργίες πείνας που είχε κάνει από το 1966- και είχαν θορυβήσει εντόνως τις ηγεσίες του ΚΚΣΕ και του ΚΚΕ που προσπάθησαν επανειλημμένως να τις σταματήσουν με απεσταλμένους τους- τα «παράνομα και επαίσχυντα μέτρα εναντίον του συνεχίζονταν». Και προειδοποιούσε ότι «αν δεν αρθούν όλα τα μέτρα περιορισμού, εξορίας, στέρησης, ελευθερίας μετακίνησης και αναχώρησης από τη Σοβιετική Ενωση κτλ., κτλ.», τότε «την 1η Αυγούστου 1973, σαν έκφραση έσχατης διαμαρτυρίας, θ΄ αφτοκτονήσω». Ομως δεν τον πήραν στα σοβαρά…
Η τελευταία πράξη του δράματος
Στις 26 Ιουλίου 1973 ταξίδεψε στο Σουργκούτ ο Κώστας Λουλές, μέλος του νεοεκλεγέντος τότε Πολιτικού Γραφείου ως απεσταλμένος του ΠΓ και του Χαρίλαου Φλωράκη που είχε ήδη (Δεκέμβριος 1972) εκλεγεί γραμματέας του κόμματος. Ηταν μία από τις πολλές επισκέψεις που είχε δεχθεί ο Ζαχαριάδης από στελέχη του κόμματος στην προσπάθειά τους να τον συνετίσουν. Σύμφωνα με κάποιες πηγές, οι Σοβιετικοί δεν άφησαν τον Φλωράκη να πάει ο ίδιος στο Σουργκούτ. Στη συνεδρίαση του Πολιτικού Γραφείου που έγινε δύο ημέρες πριν στη Βουδαπέστη παρουσία του Μπορίς Πονομαριόφ, ηγετικού στελέχους του ΚΚΣΕ και υπευθύνου των διεθνών σχέσεων του κόμματος, ο ίδιος απέτρεψε τον νεοεκλεγέντα γραμματέα να επισκεφθεί τον Ζαχαριάδη. Ετσι επελέγη να ταξιδέψει στη Σιβηρία ο Κ. Λουλές για να του προτείνει να συνεργαστεί με τη νέα ηγεσία και να μεταφερθεί για τον σκοπό αυτόν στη Βουδαπέστη, όπου ήταν η έδρα της ΚΕ, εν είδει συμβούλου. Ωστόσο, απεδείχθη ότι ο Λουλές ίσως και να μην ήταν «ο καταλληλότερος για την αποστολή που του ανέθεσαν», όπως αναφέρεται στην πολιτική βιογραφία του Χ. Φλωράκη.
«Εγώ πιστεύω ότι δεν θα το κάνεις»
Από γραπτά του Ζαχαριάδη προκύπτει ότι η συνάντηση ήταν εξαιρετικά βασανιστική. Ο ίδιος διαφώνησε σε πολλά με τον Λουλέ, ενώ τρεις μέρες προτού κρεμαστεί από τον σωλήνα θέρμανσης που περνούσε σε κάποιο σημείο της οροφής, θα γράψει έπειτα από παρότρυνση του Λουλέ ένα σημείωμα, το «Μήνυμα από την άλλη μεριά» που προοριζόταν «μονάχα για τους Φλωράκη, Λουλέ, Πλάτανο (σ.σ.: Ν. Γκένιος)». Είναι το κείμενο που θα παραλάμβανε άνθρωπος του κόμματος, σύμφωνα με τη συνεννόηση που έγινε. «Το γραφτό είναι έτοιμο, κανένας όμως δεν ήρθε να το πάρει…» θα γράψει ο Ζαχαριάδης με πικρία, ενώ αναφερθείς στον «απεσταλμένο» του κόμματος θα σημειώσει: «Του ζήτησα να μείνει μαζί μου ακόμα μια μέρα. Βιάζονταν και μου ΄πε ότι τον περιμένουν κάπου». «Δεν ξέρεις ότι παντού ζητάν το Χαρίλαο ή εμένα;» του είχε πει ο Λουλές. Φεύγοντας ο εκπρόσωπος του κόμματος του είπε, όπως κατέγραψε ο Ζαχαριάδης στο «Μήνυμά» του: «Εγώ πιστεύω ότι δεν θα το κάνεις» (σ.σ.: να αυτοκτονήσει). Και ο Ζαχαριάδης θα γράψει: «Του εύχομαι να μην ξανακάνει τέτοιο λάθος…»! Στο τέλος του ίδιου σημειώματος, ένα λεπτό μετά τα μεσάνυχτα ώρα Αθήνας και λίγη ώρα προτού κρεμαστεί, θα γράψει: «Βγαίνει ότι ο Λουλές το ΄χασε το στοίχημα»!
http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=414225
5 Οκτωβρίου, 2011 στις 3:48 μμ
d-t
Η αποκατάσταση του Ζαχαριάδη
Tου Ηλια Μαγκλινη
«Ακόμα κι αν δεν υπήρχε ο Ζαχαριάδης, θα τον είχαμε επινοήσει». Η πρόταση αυτή προέρχεται από το τελευταίο μυθιστόρημα «Πορφυρά γέλια» του Μισέλ Φάις, μέσα από το οποίο πραγματεύεται, μεταξύ των άλλων, και την αμφιλεγόμενη, ακόμα και στους κόλπους της Αριστεράς, ιστορική αυτή μορφή. Την περασμένη Κυριακή, πάντως, το ΚΚΕ επινόησε εκ νέου τον Νίκο Ζαχαριάδη, στον προαύλιο χώρο του Α΄ Νεκροταφείου, προβαίνοντας σε πλήρη -πολιτική και κομματική- αποκατάστασή του. Η όλη εκδήλωση έφερε στο ακέραιο έναν άκρως «σοσιαλιστικό σουρεαλισμό», ο οποίος είχε δείξει τα πρώτα του ίχνη λίγες ημέρες πριν: οι τοίχοι και οι κολώνες πέριξ του Α΄ Νεκροταφείου είχαν γεμίσει με αφίσες του Ζαχαριάδη. Ως αισθητική, η αφίσα, όσο και τα λεγόμενα πλάι στο πορτρέτο του άλλοτε πανίσχυρου άνδρα του ΚΚΕ (περί «αγωνιστή του διεθνισμού» κ. ο. κ.), σε έκανε να νιώθεις ότι είχες μπει σε κάποια μηχανή του χρόνου και βρισκόσουν στην Αθήνα του Δεκεμβρίου του 1944.
Πριν από πέντε-έξι χρόνια περίπου είχαμε δοκιμάσει έναν άλλου είδους χρονοσεισμό, όταν οι δρόμοι γύρω από τα Εξάρχεια κυρίως άρχισαν να γεμίζουν με αφίσες του Ανδρέα Παπανδρέου. Το φαινόμενο επαναλήφθηκε κάμποσες φορές (από μέλη του παλαιού, νοσταλγικού ΠΑΣΟΚ), ειδικά μετά το ξέσπασμα της κρίσης. Αυτή τη φορά, με την τελετουργική αποκατάσταση του Ζαχαριάδη, το ταξίδι στον χρόνο ήταν ακόμα πιο βαθύ.
Το ιλιγγιώδες όμως αυτό time warp ουδεμία σχέση είχε με τη νωχέλεια της κυριακάτικης σύναξης. Βεβαίως, μετά την ομιλία της κυρίας Παπαρήγα, στήθηκε ένα μικρό μουσικό σύνολο και ακούσαμε τον ύμνο του Κόκκινου Στρατού, ζωντανά από έναν -ομολογουμένως εξαιρετικό- τενόρο, τον θούριο «ΕΛΑΣ ΕΛΑΣ για την Ελλάδα», αφηγήσεις επικών στιγμών του Δημοκρατικού Στρατού (με ηχητική υπόκρουση μια φυσαρμόνικα), διαβάστηκε η κατάθεση του Ζαχαριάδη όταν ήταν κρατούμενος της Γκεστάπο στη Βιέννη και άλλα πολλά.
Το πιο σουρεαλιστικό, όμως, ήταν όταν η κυρία Παπαρήγα έκανε ξαφνικές παύσεις στον λόγο της, περιμένοντας να συμβεί κάτι, και στα λίγα εκείνα δευτερόλεπτα της σιωπής που μεσολαβούσαν, προλαβαίναμε να κοιταχτούμε απορημένοι. Η απορία όμως λύθηκε αμέσως: η γενική γραμματέας του ΚΚΕ έκανε σκόπιμα παύση περιμένοντας τους νεολαίους της ΚΝΕ να φωνάξουν κάποιο σύνθημα (μπορούσα να φανταστώ στο γραπτό κείμενο που είχε μπροστά της, η ροή του λόγου να διακόπτεται από τη μέσα σε παρένθεση λέξη «Σύνθημα»). Η ίδια αυτή νεολαία συμπεριέλαβε μέσα σε ένα και μόνο σύνθημα τη δοξολογία του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ, του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος, καθώς και -άκουσον, άκουσον- της ΟΠΛΑ.
Κάποιοι αναρωτήθηκαν γιατί η εκδήλωση αυτή πραγματοποιήθηκε έξω από το Α΄ Νεκροταφείο. Απάντηση: διότι από τον Δεκέμβριο του 1991, τα οστά του Ζαχαριάδη, αφότου έφτασαν από τη Σιβηρία, μεταφέρθηκαν στο Α΄ Νεκροταφείο. Πραγματικά, αν απουσίαζαν οι κόκκινες σημαίες και τα σφυροδρέπανα, η όλη εκδήλωση δεν θα διέφερε σε τίποτα από σύναξη απόστρατων αξιωματικών. Βεβαίως, στους τελευταίους θα παρίστατο και ιερέας, πράγμα που φυσικά δεν συνέβη κατά την εκδήλωση του ΚΚΕ. Ωστόσο, με τον τρόπο της, η όλη συγκέντρωση είχε κάτι θρησκευτικό, σχεδόν χριστιανικό ορθόδοξο: επιστροφή στη ζεστή φωλιά του παρελθόντος, εσχατολογία (στη θέση της Αποκαλύψεως βάζετε την Επανάσταση), νοερή θέαση ενός άλλου, ιδεατού κόσμου, έξω από αυτόν που ζούμε τώρα, η σωτηρία δεν θα έρθει από τις δικές σου, προσωπικές, ατομικές προσπάθειες και πρωτοβουλίες, εδώ, σε αυτή τη ζωή, αλλά από κάποιον άλλο, πάνω και πέρα από σένα, σε κάποιο μεταφυσικό ή μεταεπαναστατικό Επέκεινα.
Επί της ουσίας, μπορεί να έχουν δίκιο οι ιστορικοί του ΚΚΕ: μπορεί ο Ζαχαριάδης να μην ήταν χαφιές, προδότης, αλλά ένας πιστός ιδεολόγος που μετά την πτώση του Στάλιν εκδιώχθηκε αδίκως. Οσην ώρα πάντως παρακολουθούσα τα τεκταινόμενα, θυμήθηκα τον τίτλο ενός άλλου βιβλίου, γραμμένο από έναν άνθρωπο που κάθισε στο εδώλιο του κατηγορουμένου πλάι στον Μπελογιάννη, του Τάκη Λαζαρίδη: «Ευτυχώς ηττηθήκαμε, σύντροφοι».
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_05/10/2011_458286
8 Οκτωβρίου, 2011 στις 12:31 μμ
d-t
Ο Περισσός τιμά τον Ζαχαριάδη στο Νταχάου
Μαζί με τον γιο του, κ. Σήφη Ζαχαριάδη, στελέχη του ΚΚΕ θα ταξιδέψουν στο ναζιστικό κολαστήριο
Λάμπρος Σταυρόπουλος
Στο κολαστήριο του Νταχάου, το πρώτο στρατόπεδο συγκέντρωσης (γερμ. Konzentrationslager Dachau) που δημιούργησαν το 1933 οι ναζί με την άνοδο στην εξουσία του Αδόλφου Χίτλερ, θα ταξιδέψει αντιπροσωπεία του ΚΚΕ την Κυριακή, 7 Οκτωβρίου, για να τιμήσει την μνήμη του έγκλειστου από το 1941 έως το 1945 Νίκου Ζαχαριάδη. Στο πλαίσιο της πλήρους πολιτικής και κομματικής αποκατάστασής του ως γενικού γραμματέα του κόμματος (από το 1931 έως το 1956), ο Περισσός συνεχίζει τις εκδηλώσεις προς τιμήν του, προσδίδοντας έναν χαρακτήρα κομματικού τελετουργικού στην πρωτοβουλία του να δικαιώσει την πλέον αμφιλεγόμενη ηγετική μορφή που υπήρξε στην υπερενηντάχρονη ιστορία του.
Στο μαρτυρικό Νταχάου, όπου διατηρείται ως μουσειακός χώρος, το ναζιστικό κάτεργο, θα βρεθούν εκ μέρους του κόμματος ο κ. Κ. Παπαδάκης, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του και ο γραμματέας της ΚΝΕ κ. Θ. Χιώνης, ενώ μαζί τους θα είναι και ο γιός του αποκαταστηθέντος άλλοτε ηγέτη του ΚΚΕ, κ. Ιωσήφ Ζαχαριάδης με την κόρη του, Ρούλα που ταξίδεψε από τη Ρωσία όπου ζει για να παραστεί στην τελετή που προγραμματίζεται να λάβει χώρα στο στρατόπεδο, όπου και θα τοποθετηθεί αναμνηστική πλάκα για τον Ν. Ζαχαριάδη.
Εχοντας συλληφθεί από το δικτατορικό καθεστώς Μεταξά, ο κραταιός τότε ηγέτης του ΚΚΕ έμεινε κρατούμενος από το 1936 έως το 1941, οπότε και παραδόθηκε στου γερμανούς κατακτητές. Μεταφέρθηκε στην Γκεστάπο Βιέννης και ακολούθως στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου έως το 1945 που απελευθερώθηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις. Ο Ζαχαριάδης επέστρεψε στην Ελλάδα στις 30 Μαΐου του 1945, αναλαμβάνοντας και πάλι τα ηνία του κόμματος (μέχρι τότε τον αντικαθιστούσε ο Γιώργης Σιάντος) σε μια δυσμενή περίοδο, καθώς είχε προηγηθεί η ήττα του ΕΛΑΣ στην σύγκρουση με τους Βρετανούς και τις κυβερνητικές δυνάμεις τον Δεκέμβριο του 1944 και ακολούθως η συμβιβαστική Συμφωνία της Βάρκιζας τον Φεβρουάριο του 1945, για να οδηγήσει στην συνέχεια το ΚΚΕ στην επιλογή της εμφύλιας σύρραξης (1946-1949) με τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα.
Στο Νταχάου βρέθηκαν πάνω από 200 έλληνες κρατούμενοι. Ο Ζαχαριάδης υπήρξε καταλυτικός παράγοντας, σύμφωνα με μαρτυρίες συγκρατουμένων του, για να διασωθούν πολλοί από αυτούς, καθώς είχε ρόλο διερμηνέα και ως έμπειρος κομμουνιστής με εξαιρετικές οργανωτικές ικανότητες, κατάφερνε να γλυτώνει πολλούς από σοβαρούς μπελάδες. Οι έλληνες κομμουνιστές κρατούμενοι ήταν καλά οργανωμένοι, όπως και οι ρώσοι, οι γάλλοι και οι τσέχοι, όμως ο βασικότερος πυρήνας οργάνωσης του στρατοπέδου ήταν οι γερμανοί κομμουνιστές που βρίσκοντας στο Νταχάου από την ίδρυσή του. Με την συμμετοχή και του Ζαχαριάδη είχαν οργανώσει τα πράγματα στο στρατόπεδο έτσι ώστε να αντεπεξέρχονται τις δυσκολίες με το μικρότερο δυνατό κόστος, λαμβάνοντας όλα τα συνωμοτικά μέτρα για να μην γίνονται αντιληπτές οι κινήσεις τους από τους Ες-Ες και τους καταδότες. Επί της ουσίας σταδιακά είχαν πάρει στα χέρια τους την εσωτερική λειτουργία του στρατοπέδου. Για τον ρόλο του Ζαχαριάδη ως κρατουμένου στο ναζιστικό κάτεργο, είχαν ειπωθεί και αντίθετες απόψεις. Κάποιοι δεν δίστασαν να του προσάψουν ότι συνεργάστηκε με τους ναζί και γι’ αυτό κατάφερε να επιβιώσει αν και ήταν ηγέτης ενός ευρωπαϊκού κομμουνιστικού κόμματος το οποίο μάλιστα έπαιζε καθοριστικό ρόλο σε ένα από τα πιο αναπτυγμένα αντιστασιακά κινήματα που είχαν εκδηλωθεί στην κατεχόμενη Ευρώπη όπως το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.
Πάντως, τόσο οι μαρτυρίες συγκρατουμένων του ελλήνων και ξένων, όσο και οι έρευνες ιστορικών συνηγορούν υπέρ της επικρατέστερης εκδοχής βάσει της οποίας παρέμεινε αταλάντευτος αγωνιστής και ικανός οργανωτικός νους με αίσθημα αλληλεγγύης και συντροφικότητας με τους συγκρατουμένους του. Όπως έχει πει στα «Νέα» ο καθηγητής Ιστορίας του Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Βρέμης με ειδίκευση στην άνοδο και την πτώση του Γ’ Ράιχ κ. Christoph Schminck-Gustavus, ο οποίος είχε συναντήσει τον Μάρκο Βαφειάδη που επέμενε μέχρι το τέλος της ζωής του για τον προδοτικό ρόλο του Ζαχαριάδη, αλλά και κρατούμενους: «κατέληξα στο συμπέρασμα πως μπορεί να έκανε φοβερά λάθη στις πολιτικές του αποφάσεις με τραγικά αποτελέσματα για την Ελλάδα, πράκτορας όμως και συνεργάτης των Γερμανών στο Νταχάου δεν ήταν».
Σύμφωνα με τον γερμανό καθηγητή ο οποίος ταξίδεψε στην Ρώμη και βρήκε τον Ιταλό Τζοβάνι Μελοντία, συγκρατούμενο του Ζαχαριάδη από την αρχή της κράτησής τους στο Νταχάου, ο οποίος το έδωσε μία πολύ λεπτομερή εικόνα του στρατοπέδου και της στάσης του Ζαχαριάδη «δεν του φάνηκε σε καμία περίπτωση συνεργάτης των Γερμανών, αλλά ένας πολύ γενναίος άνθρωπος που βοηθούσε τους συγκρατουμένους του». Ο Ιταλός του έδωσε συγκεκριμένες πληροφορίες για την παράνομη μυστική διοίκηση του στρατοπέδου με την οποία ήταν σε επαφή ο Ζαχαριάδης, έναν λόγο για τον οποίο ο τελευταίος είχε αποκτήσει και εχθρούς μεταξύ των Ελλήνων στο Νταχάου. «Εξάλλου ήταν αρκετά μεγαλύτερος από τους περισσότερους συγκρατουμένους του και ήθελε να υπογραμμίζει πως αυτός ξέρει τα πάντα και μπορεί να καθοδηγεί», είχε υποστηρίξει ο γερμανός ερευνητής.
http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=423902
8 Οκτωβρίου, 2011 στις 6:56 μμ
Πάνος
d-t,
είναι κρίμα που δεν υπάρχουν περισσότερες πηγές για αυτή την περίοδο της ιστορίας του Ζαχαριάδη… Εκείνο που δε μπορώ να καταλάβω είναι γιατί οι ναζί κρατούσαν στο στρατόπεδο τους κομμουνιστές, από διάφορες χώρες της Ευρώπης, για τόσα χρόνια!
9 Οκτωβρίου, 2011 στις 9:35 μμ
d-t
Από την σημερινή ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 2 άρθρα για την αποκατάσταση του Ζαχαριάδη.
Το ΚΚΕ ξορκίζει εμμονές και λάθη
Η αποκατάσταση του Νίκου Ζαχαριάδη, οι παλαιοί, οι νέοι σύντροφοι και η μνήμη.
Της Μαριλης Mαργωμένου
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_2_09/10/2011_458875
Ο κόσμος, το κόμμα και η μυθολογία
Του Ηλία Mαγκλίνη.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_100007_09/10/2011_458874
9 Οκτωβρίου, 2011 στις 9:40 μμ
Πάνος
Πολύ ενδιαφέρουσες και οι δυο επισημάνσεις…