Σάκης Μουμτζής
Για την μάχη του Κιλκίς (Σάββατο 4 Νοεμβρίου 1944) έχουν γραφεί σχεδόν τα πάντα. Το μόνο που μένει ανοικτό είναι οι αριθμοί. Δηλαδή πόσοι ήταν οι ένοπλοι αντικομμουνιστές, πόσες οι επιτιθέμενες δυνάμεις του ΕΛΑΣ, πόσοι οι νεκροί εκατέρωθεν κατά τη δεκάωρη περίπου μάχη και πόσοι αιχμάλωτοι αντικομμουνιστές εκτελέστηκαν τις επόμενες ημέρες σε διάφορα σημεία της πόλης του Κιλκίς, αλλά και σε γύρω χωριά (Μεταλλικό). Επειδή οι αποκλίσεις είναι μεγάλες, δεν θα εμπλακώ σε τέτοια συζήτηση. Επίσης, θεωρώ επαρκώς εξαντλημένη την παράθεση των πραγματολογικών στοιχείων της μάχης.
Έτσι θα προσπαθήσω να κάνω μια συγκριτική ανάλυση γεγονότωνκαι καταστάσεων μεταξύ των δυο πολύνεκρων συγκρούσεων: αυτής του Κιλκίς και των συγκρούσεων που έγιναν στη νοτιοδυτική Πελοπόννησο, το Σεπτέμβριο του 1944. Και στη μάχη του Κιλκίς και στις μάχες της νοτιοδυτικής Πελοποννήσου παρουσιαστηκαν στο αντικομμουνιστικό στρατόπεδο, σοβαρές διχογνωμίες για το πώς θα αντιμετωπιστεί ο ΕΛΑΣ. Έτσι οι αξιωματικοί των Ταγμάτων Ασφαλείας στην Καλαμάτα, στο Μελιγαλά και στους Γαργαλιάνους, διαφώνησαν εάν πρέπει να γίνουν συμπτύξεις δυνάμεων ή να δώσουν τη μάχη στις περιοχές ελέγχου τους.
Στο Κιλκίς αντικείμενο της διαφωνίας ήταν εάν η μάχη θα δινόταν εντός της πόλεως ή στα γύρω υψώματα (άποψη του Κώστα Παπαδόπουλου που εκ του αποτελέσματος δικαιώθηκε). Επίσης υπήρχε πρόβλημα συνεργασίας μεταξύ των Τουρκόφωνων οπλαρχηγών και των αξιωματικών καριέρας που βρίσκονταν στο αντικομμουνιστικό στρατόπεδο.
Και στις δύο περιπτώσεις (Κιλκίς-Πελοπόννησος) αυτές οι διχογνωμίες είχαν γίνει αντιληπτές από τους απλούς μαχητές και είχαν επίπτωση στο ηθικό τους. Έτσι παρουσιάστηκαν σημαντικά κρούσματα λιποταξιών. Οι αντικομμουνιστές οπλίτες πίστευαν ότι βγάζοντας τη στολή και κρυπτόμενοι σε κατοικίες θα γλίτωναν. Οι περισσότεροι βρεθηκαν και εκτελέσθηκαν. Όμως αυτές οι λιποταξίες κυρίως στο Μελιγαλά, αλλά και στο Κιλκίς έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην κατάρρευση συγκεκριμένων καίριων σημείων άμυνας.
Στο αντίπαλο στρατόπεδο επικράτησε μονολιθική οργάνωση και συγκέντρωση μεγάλου αριθμού δυνάμεων. Στην Πελοπόννησο παρών ήταν ο Βελουχιώτης, ενώ στο Κιλκίς το γενικό πρόσταγμα το είχε ο Κικιτσας (10η Μεραρχία). Στην Πελοπόννησο ήταν παρόντα και τα πολιτικά στελέχη του ΚΚΕ (Μπελογιάννης, Κουλαμπάς, Φράγκος). Στο Κιλκίς δεν είχαμε τέτοιου επιπέδου πολιτική πλαισίωση. Στο στρατιωτικό επίπεδο όμως οι μεραρχίες της Μακεδονίας (8η και 10η) ενισχύθηκαν με το ιππικό της Θεσσαλίας υπό τον Μπουκουβάλα, που έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο στην εξόντωση της δύναμης του Κίσα Μπατζάκ. Και στην Πελοπόννησο και στο Κιλκίς ο ΕΛΑΣ θέλησε να ξεκαθαρίσει σε στρατιωτικό επίπεδο την μετακατοχική κατάσταση, στερώντας από τις αστικές-αντικομμουνιστικές δυνάμεις μια σημαντική δύναμη πυρός.
Όμως στις συνθήκες κάτω υπό τις οποίες δόθηκαν αυτές οι σκληρές και πολύνεκρες μάχες (και οι μετέπειτα εκτελέσεις) υπήρχαν και σημαντικές διαφορές.
Η μάχη του Κιλκίς ήταν μάχη ενστόλων. Τις αντικομμουνιστικές ένοπλες ομάδες που μαζεύτηκαν στο Κιλκίς από όλη σχεδόν τη Μακεδονία, δεν τις ακολούθησαν και κάτοικοι περιοχών για προστασία. Έλειπε το λαϊκό στοιχείο. Στην Πελοπόννησο δεκάδες χωριά που είχαν εκτεθεί γιατί είχαν ταχθεί με τα Τάγματα Ασφαλείας, ακολούθησαν τους άνδρες των ταγμάτων ασφαλείας στο Μελιγαλά, στους Γαργαλιάνους και όσοι επέζησαν τους ακολουθησαν στην Πύλο. Από την άλλη μεριά ο ΕΛΑΣ και το ΚΚΕ, κινητοποίησε χιλιάδες χωρικούς που διέκειντο ευνοϊκά προς την ΕΑΜική εξουσία, οι οποίοι και ακολουθούσαν κατά πόδας τις στρατιωτικές μονάδες του ΕΛΑΣ. Κίνητρό τους η αντεκδίκηση και η λεηλασία, που πήραν συγκεκριμένη μορφή κοινωνικής πρακτικής: το λιντσάρισμα και το πλιάτσικο. Έτσι η πρωτοφανής σε έκταση και αγριότητα σφαγή των Ταγμάτων Ασφαλείας και των προσκείμενων σε αυτά χωρικών, εύκολα μπορεί να αποδοθεί στο ότι και η άλλη πλευρά εκτός από τους ΕΛΑΣίτες ουσιαστικά παρέταξε και τους «κόκκινους χωρικούς». Η βία είχε πλέον κοινωνικοποιηθεί στην νοτιοδυτική Πελοπόννησο. Γι’ αυτό και όταν άλλαξαν τα πράγματα οι αντικομμουνιστικές ομάδες επιζήτησαν την εκδίκηση.
Στο Κιλκίς οι σφαγές που ακολούθησαν την δεκάωρη μάχη ήταν μεγάλες και εδώ οι αριθμοί ποικίλουν. Όμως επειδή αφορούσαν ενστολους και μάλιστα από όλη τη Μακεδονία, δεν άφησαν σημαντικά ίχνη στο μετέπειτα κύκλο βίας του Κιλκίς .Αυτός είχε τη δική του ιδιαιτερότητα, τα δικά του τοπικά στοιχεία (ενδοποντιακές αντιθέσεις, προσωπικές διαφορές). Επί πλέον επειδή στους αντικομμουνιστές ενστολους συμμετείχαν και εκ πεποιθήσεως φιλοναζιστές (άνδρες Δάγκουλα, Βήχου κ.ά.) – κάτι που δεν υπήρχε στα Τάγματα Ασφαλείας Πελοποννήσου – οι εκτελέσεις που επακολούθησαν είχαν και έναν κοινώς αποδεκτό τιμωρητικό χαρακτήρα. Να το γραψω διαφορετικά: Επειδή ή έκταση των εκτελέσεων στο Κιλκίς ήταν μεγάλη θα περίμενε κανείς και ανάλογη έκταση των αντεκδικήσεων μετέπειτα. Αυτό δεν έγινε. Όσοι ΕΛΑΣίτες είχαν εκτεθεί, λόγω γειτνιάσεως κατέφυγαν στη Γιουγκοσλαβία. Τα όσα έγιναν το Νοέμβριο του 1946 στην Κοκκινιά και στη Ξηρόβρυση Κιλκίς δεν μπορούν να αποδοθούν στο κλίμα της «λευκής τρομοκρατίας» και των αντεκδικήσεων για τα όσα έγιναν το 1944. Είναι πράξεις που εντάσσονται στον Εμφύλιο πόλεμο, που από τις αρχές του 1946 κυοφορείται με καθημερινές πράξεις βίας εκατέρωθεν.
Για να είμαι σαφής, κρίνω σκόπιμο να προσδιορίσω την έννοια της «Λευκής Τρομοκρατίας». Είναι οι μονομερείς πράξεις βίας που ασκούνται από θύματα του ΕΛΑΣ, κατά των θυτών τους ή συγγενών τους και κατά εγκαταστάσεων του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Οι χώροι εμφάνισης αυτού του φαινομένου: όλη η ύπαιθρος της Πελοποννήσου, περιοχές της υπαίθρου της Στερεάς και της Θεσσαλίας και κάποια χωριά του νομού Κιλκίς. Σε αυτές τις περιοχές το φαινόμενο είναι έντονο και τις ομάδες που επιζητούν την εκδίκηση, τις υποβοηθούν και ενθοφυλακές. Η διάρκειά του: από τα τέλη Μαρτίου του 1945, όταν και αφοπλίζεται ο ΕΛΑΣ και την αρχή την αναλαμβάνει η Εθνοφυλακή, έως τον Οκτώβριο του 1945, οπότε η αντικομμουνιστική βία παρουσιάζει ύφεση, ενώ συγχρόνως το ΚΚΕ αναδιοργανώνεται.
Από τις αρχές του 1946, όλος ο αστικός τύπος σε καθημερινή βάση μνημονεύει δεκάδες επιθέσεις ανταρτοομάδων κατά απομακρυσμένων σταθμών χωροφυλακής, κατά κοινοταρχών, αγροφυλάκων, μεμονωμένων εθνικοφρόνων, πυρπολήσεις σπιτιών κ.λ.π. Από τις αρχές του 1946 λοιπόν, δεν μπορούμε να μιλάμε για «λευκή Τρομοκρατία», αλλά για μια γενικευμένη βία που παίρνει τη μορφή μικρών εμφύλιων καθημερινών συμπλοκών με νεκρούς και τραυματίες εκατέρωθεν. Μέσα σε αυτό το κλίμα έχουμε στις 5/ 7/1946 επίθεση ανταρτών και κομμουνιστών χωρικών στο στρατόπεδο της Ποντοκερασιας με νεκρούς και τραυματίες αξιωματικούς και στρατιώτες, καθώς και συνεχείς επιθέσεις από τα Κρούσια του Δ.Σ.Ε. πλέον, στις Μουριές, στο Τέρπυλλο,στο Μεταλλικό,στον Καβαλάρη,στην Κορυφή,στα Κάτω Σούρμενα,στον Ροδώνα, στην Βάθη. Στόχος των επιθέσεων, οι εκτελέσεις εθνικοφρόνων, η πυρπόληση σπιτιών και δευτερευόντως η στρατολόγηση, γιατί τα Αριστερά χωριά (Μεταλλικό, Ξηρόβρυση, Ποντοκερασια, Χορηγι, Κοκκινιά) είχαν «αδειάσει» από τις ηλικίες 17-50 ετών, γιατί είχαν καταφύγει είτε στην Γιουγκοσλαβία, είτε στα βουνά.
Συνεπώς, οι επιθέσεις των ενόπλων της δεξιάς κατά της Κοκκινιάς (14 νεκροί) και κατά της Ξηρόβρυσης (47 νεκροί) εντάσσονται στις πράξεις της γενικευμένης εμφύλιας βίας (από τους 47 νεκρούς της Ξηρόβρυσης μόνο 5 είναι άνδρες σε ηλικία μεταξύ 18-50, γιατί όλοι έχουν ενταχθεί στο Δ.Σ.Ε.).
Το 1946 και η Πελοπόννησος μαστίζεται από καθημερινές πράξεις βίας και από τις δύο πλευρές. Επειδή όμως ο γενικότερος προσανατολισμός της περιοχής, ιδεολογικός και πολιτικός, είναι συντηρητικός και οι μνήμες του Σεπτεμβρίου του 1944 νωπές, χιλιάδες μέλη και στελέχη του ΚΚΕ καταφεύγουν στην Αθήνα, για προστασία. Οι περισσότεροι από αυτούς, από τα μέσα του 1947, σταδιακά θα επιστρέψουν στα μέρη τους, συμβάλλοντας με την παρουσία τους στο δυνάμωμα του Δ.Σ.Ε.
Συνοψίζοντας, μπορούμε να πούμε πως ο στόχος του ΕΛΑΣ στο Κιλκίς επιτεύχθηκε απολύτως και στο στρατιωτικό και στο πολιτικό σκέλος. Δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο και για την Πελοπόννησο. Στο στρατιωτικό τομέα ένα σημαντικό μέρος των Ταγμάτων Ασφαλείας (Τριπόλεως και Πάτρας) διεσώθη παραδιδόμενο στους Βρετανούς. Περίπου 1.250 εξοπλίσθηκαν και πολέμησαν στα Δεκεμβριανά στην Αθήνα. Στον δε πολιτικό τομέα ήταν αδύνατον να κυριαρχήσει το ΚΚΕ στη συντηρητική και βασιλόφρονα Πελοπόννησο, χωρίς τα όπλα του ΕΛΑΣ. Έτσι οι νίκες του στη ΝΔ.Πελοπόννησο το μόνο που πέτυχαν ήταν να μεγαλώσουν το μίσος, που χώριζε τις δύο πλευρές και αυτό το πλήρωσε με δραματικό τρόπο η 3η Μεραρχία του Δ.Σ.Ε. το 1949.
Τελειώνω αυτό το κείμενο, θέτοντας προς προβληματισμό σε όσους ασχολούνται με αυτή την περίοδο, την έννοια της αποκαλούμενης «λευκής Τρομοκρατίας». Έχω την αίσθηση ότι ο επακριβής ορισμός της, η διάρκειά της, τα αίτια και οι συνέπειές της, στο βαθμό που γίνουν κοινός τόπος, θα βοηθήσουν τόσο στην κατανόηση όσο και στην ερμηνεία των όσων έγιναν από το 1945 έως το 1949. Από όσα προανέφερα, νομίζω ότι είναι σαφής ή θέση μου: από το πραγματολογικό υλικό, δεν μπορούμε το διάστημα Μαρτίου- Οκτωβρίου 1945, να το θεωρήσουμε διακριτή ιστορική περίοδο. Πολύ δε περισσότερο να τη θεωρήσουμε ως μια από τις βασικές αιτίες του γενικευμένου Εμφύλιου Πολέμου 1947-1949.
Σάκης Μουμτζής
Συγγραφέας του βιβλίου «Κόκκινη βία 1943-1946»
Εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ 2013.
*
Φωτογραφία: Κιλκίς 1959. http://www.mikres-ekdoseis.gr/2012/05/blog-post_13.html
Η καλύβα ψηλά στο βουνό 
8 Σχόλια
Comments feed for this article
13 Ιουνίου, 2014 στις 10:50 μμ
Πάνος
Εξαιρετικά ενδιαφέρον και αυτό το κείμενο του Σάκη Μουμτζή, ο οποίος τιμά την καλύβα με τις δημοσιεύσεις του.
Εδώ θέτει για πρώτη φορά (εξ’ όσων γνωρίζω) ένα πολύ δύσκολο θέμα: η λεγόμενη περίοδος της «Λευκής Τρομοκρατίας», λόγω χρονικής διάρκειας και εδαφικού περιορισμού σε συγκεκριμένες περιοχές, δε μπορεί να θεωρείται ως διακριτή ιστορική περίοδος, αλλά ούτε και ως μία από τις βασικές αιτίες του γενικευμένου Εμφυλίου που ακολούθησε.
Δεν σπεύδω να εκφράσω άποψη για όλα αυτά – το θέμα δε σηκώνει βιασύνες.
13 Ιουνίου, 2014 στις 11:09 μμ
Πάνος
Ποστ της καλύβας για τον Εμφύλιο στην Πελοπόννησο και το Κιλκίς
*
65 χρόνια (1944-2009) από την ομαδική σφαγή του Μελιγαλά (Γιάννης-2) https://panosz.wordpress.com/2009/09/11/civil_war-23/
Η μάχη του Μελιγαλά συνεχίζεται… στο Εcoleft!
https://panosz.wordpress.com/2013/10/07/ecoleft/
Ο Μελιγαλάς ζει. Και οδηγεί τους τυφλούς https://panosz.wordpress.com/2011/09/30/civil_war-119/
Μετά τον Μελιγαλά, οι Γαργαλιάνοι: 21-22 Σεπτεμβρίου 1944 (του Γιάννη -2)
https://panosz.wordpress.com/2013/09/09/civil_war-149/
• Ονόματα σε μια μαρμάρινη πλάκα (για την Πύλο) https://panosz.wordpress.com/2007/10/07/pylos/
• Είμαι ξένος, αλλά όχι πολύ (μια επίσκεψη στο Βαλτέτσι) https://panosz.wordpress.com/2008/08/17/valtetsi-2/
• 13-16 Σεπτεμβρίου 1944: Μελιγαλάς https://panosz.wordpress.com/2008/09/18/meligalas/
• Ένα βιβλίο για τον Εμφύλιο στην Πελοπόννησο (για το βιβλίο του Γιάννη Μπουγά) https://panosz.wordpress.com/2010/03/27/civil_war-49/
• Ορθοκωστά (Του Θανάση Βαλτινού) https://panosz.wordpress.com/2010/07/14/civil_war-62/
• Τα φαντάσματα του Εμφυλίου (Στέλιος Περράκης) https://panosz.wordpress.com/2010/11/15/civil_war-91/
• Το δίκιο (του Νίκου Αραπάκη) https://panosz.wordpress.com/2011/07/15/civil_war-111/
Μωριάς 1805 / 1948 (Μαργαρίτης και Μελάς) https://panosz.wordpress.com/2008/02/28/civil_war-2/
• Πως ο παππούς μου έγινε αντάρτης του ΕΛΑΣ https://panosz.wordpress.com/2011/09/22/civil_war-118/
Δρόμοι πάνω στο χιόνι (το βιβλίο του Βασίλη Αμανατίδη)
https://panosz.wordpress.com/2011/01/13/amanatidis/
*
• Ο Ποντιακός Εμφύλιος (η μάχη του Κιλκίς) https://panosz.wordpress.com/2008/10/03/kilkis/
• Οι «καθυστερημένοι Πόντιοι» της Εθνικής Αντίστασης (στην Ανατολική Μακεδονία) https://panosz.wordpress.com/2008/10/08/civil_war-3/
Κούκος μόνος (το χωριό της Πιερίας) https://panosz.wordpress.com/2010/01/26/civil_war-41/
*
Και ένα φανταστικό διήγημα, βασισμένο σε “αληθή περιστατικά”
• Τιμόκλη, φέτος να σμίγουμε ξανά https://panosz.wordpress.com/2010/06/30/timokleia/
13 Ιουνίου, 2014 στις 11:42 μμ
Γιάννης - 2
Εξαιρετικό κείμενο. Έχω δύο παρατηρήσεις
Πρώτον. .Γράφει ο Σάκης Μουμτζής: «..Όμως αυτές οι λιποταξίες κυρίως στο Μελιγαλά, αλλά και στο Κιλκίς έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην κατάρρευση συγκεκριμένων καίριων σημείων άμυνας…»
Στη μάχη των Γαργαλιάνων οι λιποταξίες ήταν πολύ περισσότερες από κάθε άλλη μάχη στη Νοτιοδυτική Πελοπόννησο, και ήταν καθοριστικές του αποτελέσματος.
Δεύτερον: Αν ως Λευκή Τρομοκρατία ορίσουμε τις αντεκδικήσεις αντικομμουνιστών -δρώντων ως άτομα ή ως παρακρατικές ομάδες- εναντίον φυσικών ή ηθικών αυτουργών εγκλημάτων εναντίον συγγενών τους το 1943-44, τότε ο χρονικός και ο γεωγραφικός περιορισμός είναι σωστός.
Όμως η δράση παρακρατικών ομάδων αντικομμουνιστών συνέχισε να υπάρχει και μετά τον Οκτώβριο του 1945. Η διαφορά είναι μόνο ότι μετά το 1945 μάχονταν συχνά εναντίον οπλισμένων αντιπάλων και χωρίς να υπάρχει απαραίτητα το στοιχείο της αντεκδίκησης γιά συγκεκριμένο έγκλημα.
Να το πω διαφορετικά. Το 1945 οι αντικομμουνιστές παρακρατικοί ήταν σχεδόν πάντα τιμωροί! Το 1946 (και μετά) ήταν κυνηγοί!
14 Ιουνίου, 2014 στις 12:06 πμ
Πάνος
Γιάννη,
αυτό ακριβώς λέει και ο Μουμτζής.
Ωστόσο, υπάρχει ένα θέμα στον ορισμό που δίνεις, σχετικά με τη «συγγένεια» (των παρακρατικών που κυνηγούσαν τους εαμίτες, με τα θύματα της δράσης του ΕΛΑΣ στην Κατοχή και λίγο μετά).
Εάν οι παρακρατικοί ήταν μόνο «συγγενείς» τότε δεν υπάρχει κανένα πολιτικό υπόβαθρο για όλα αυτά τα γεγονότα.
Ήδη από το 1943 (και πολύ περισσότερο το 1944) είχε δημιουργηθεί το πλαίσιο της πολιτικής αντιπαράθεσης που θα ακολουθούσε – ειδικά στην Πελοπόννησο. Αν, για παράδειγμα, ο Βρεττάκος ήθελε να εκδικηθεί για τον αδερφό του, δεν ίσχυε το ίδιο για τους εκατοντάδες ένοπλους που τον ακολούθησαν. Και δεν θα τα έβαζε «γενικά» με το πλέγμα ΚΚΕ/ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, αλλά θα αναζητούσε συγκεκριμένα πρόσωπα.
Το προσωπικό συνδέθηκε στενά με το πολιτικό, το οποίο όμως αφορούσε πολύ περισσότερους ανθρώπους της εποχής. Φυσικά, τα προσωπικά ήταν ο καταλύτης χωρίς τον οποίο δεν θα υπήρχε η «Λευκή Τρομοκρατία» για την οποία συζητάμε.
14 Ιουνίου, 2014 στις 1:43 μμ
Δύστροπη Πραγματικότητα
Πολύ ενδιαφέρουσα η ανάρτηση του Σάκη Μουμτζή.
Είναι ένα σημείο που θέλω να δώσω μία εξτρα προσοχή.
«ήταν αδύνατον να κυριαρχήσει το ΚΚΕ στη συντηρητική και βασιλόφρονα Πελοπόννησο, χωρίς τα όπλα του ΕΛΑΣ»
Και ακριβώς επειδή ήταν αδύνατο να κυριαρχήσει με ένα μη βίαιο τρόπο, άσκησε υπέρμετρη βία στην Πελοπόννησο.
Για να το πω αλλιώς, επειδή ο πολιτικο-ιδεολογικός προσανατολισμός της πλειοψηφίας στην Πελοπόννησο ήταν συντηρητικός, το ΚΚΕ γνώριζε πως οι ιδέες του δεν θα ετύγχαναν μαζικής αποδοχής οπότε θα ήταν αδύνατο να επικρατήσει εκεί πέρα με οποιονδήποτε άλλο τρόπο πλήν της βίας.
Επιπλέον, εφόσον όμως η πλειοψηφία του τοπικού πληθυσμού είχε μία εχθρική-απορριπτική στάση απέναντι στις ιδέες του ΚΚΕ, ήταν αναμενόμενο πως θα πρόβαλε και μεγάλυτερη αντίσταση στην αποδοχή τους. Συνεπώς θα έπρεπε να είναι μεγαλύτερος και ο τρόμος που το ΚΚΕ θα έπρεπε να επιβάλλει στον τοπικό πληθυσμό προκειμένου να καμφθεί η όποια αντίσταση του τελευταίου στις ιδέες του ΚΚΕ.
«Αν, για παράδειγμα, ο Βρεττάκος ήθελε να εκδικηθεί για τον αδερφό του, δεν ίσχυε το ίδιο για τους εκατοντάδες ένοπλους που τον ακολούθησαν. Και δεν θα τα έβαζε “γενικά” με το πλέγμα ΚΚΕ/ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, αλλά θα αναζητούσε συγκεκριμένα πρόσωπα.»
Πάνο εαν ο αδερφός του Βρεττάκου, για παράδειγμα, είχε σκοτωθεί γιατί ήταν «φασίστας», «αντιδραστικός», «εχθρός του λαού», κλπ., καθίσταται εμφανές πως αυτοί οι χαρακτηρισμοί αυτόματα προσέδιδαν ένα πολιτικό νόημα, ένα πολιτικό χαρακτήρα, στην δολοφονία. Οπότε και αυτός, όταν γύρευε μετά να εκδικηθεί αυτούς που είχαν σκοτώσει τον αδελφό του, γνώριζε πως τα ατομα αυτά ήταν μέλη μίας ευρύτερης ομάδας, και η δολοφονία του αδελφού του είχε λάβει χώρα στο όνομα των ιδανικών αυτής της ευρύτερης ομάδας. Συνεπώς η εχθρότητα και το μίσος που ένιωθε δεν περιορίζονταν αυστηρά και μόνο σε αυτούς που είχαν σκοτώσει τον αδελφό του αλλά αγκάλιαζε πλέον και πολλά άλλα ατομα – άτομα με τα οποία μπορεί να μην είχε προσωπικές διαφορές αλλά ανήκαν στην ευρύτερη ομάδα στο όνομα των ιδανικών της οποίας είχε δολοφονηθεί ο αδερφός του. Η ηθική ευθύνη κατά συνέπεια διαχέονταν και σε αυτά τα άτομα οπότε και η δολοφονία κάποιου από αυτά εκ μέρους του, βιώνονταν από αυτόν ως κάτι το δικαιολογημένο. Η οποία δολοφονία κατόπιν θα αποκτούσε και αυτή πλέον ένα πολιτικό νόημα – αν μη τι άλλο επειδή ο νεκρός δεν θα ήταν απαραίτητα αυτός ο οποίος είχε δολοφονήσει τον αδελφό του Βρεττάκου αλλά κάποιος άλλος, που ανήκε όμως στην ίδια ομάδα με τον δολοφόνο και έτσι η ομάδα θα ένιωθε πλέον πως βρίσκεται υπο άμεση απειλή, ως ομάδα. Το τελικό αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας θα ήταν η διάχυση του μίσους και της βίας σε ένα κύκλο που σταδιακά θα αγκάλιαζε όλο και περισσότερους, με τραγικά αποτελέσματα για όλους.
Εδω να προστεθεί πως η διαδικασία που περιέγραψα παραπάνω μπορούσε κάλλιστα να ισχύει και για την περίπτωση που το αρχικό θύμα ήταν κομμουνιστής (ή θεωρούνταν κομμουνιστής και ως τέτοιος ειχε δολοφονηθεί, ασχέτως αν τελικά όντως ήταν) και ήταν κάποιος συγγενής του αυτός ο οποίος γύρευε να εκδικηθεί την δολοφονία του. Η όλη διαδικασία πάλι θα ετίθετο σε λειτουργία, και με τα ίδια τραγικά αποτελέσματα.
16 Ιουνίου, 2014 στις 7:20 μμ
Σακης μουμτζηζ
Από τον Μάρτιο του 1945 ως τον Οκτώβριο του ίδιου έτους η λευκή τρομοκρατία είχε τα χαρακτηριστικά της πολιτικής βεντέτας .Απο το φθινόπωρο του 1945 ένας μεγάλος αριθμός αριστερών της υπαίθρου είχε βρει καταφύγιο στην Αθήνα.Απο τις αρχές του 1946 το πολιτικό επιτελείο της βασιλόφρονης δεξιας(Ζαλοκωστας,Πιπινελης Μαρκεζινης Χρυσανθος,Φ.Δραγουμης) φοβούμενο ,μήπως η βία των ομάδων της δεξιάς φέρει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα,έθεσε επικεφαλής αυτών των ομάδων αξιωματικούς του ΕΣ.Ετσι η ασκούμενη βία ήταν υπό έλεγχο και με συγκεκριμένους πολιτικούς στόχους.(εκλογές ,δημοψήφισμα).Την ίδια εποχή και οι ανταρτες άρχισαν να εμφανίζουν δραστηριότητα.Ειναι ενδεικτικό ότι η αιτία της επιδρομής της Χ στην Καλαματα(20/1/1946),ήταν η δολοφονία του επικεφαλής της οργάνωσης στην περιοχή του Κοντοβουνησιου του εφτά χρόνου παιδιού του και ενός φίλου του.(16/1/1946).Συνεπως ο Ζαχαριαδης έχει κάθε λόγο να δηλώνει τον Απρίλιο του 1946 στηΘεσσαλονικη ότι σε πολλές περιοχές της χώρας έχουμε εμφύλιο πόλεμο. Έχετε αναρωτηθεί γιατί η τρομοκρατία της δεξιάς από κλήθηκε από το ΚΚΕ λευκή και όχι μαύρη η μπλε;
16 Ιουνίου, 2014 στις 8:56 μμ
δεξιος
Mάλλον επειδή νόμιζαν ότι είναι στη Ρωσία του 1919 και πολεμούσαν τους Λευκούς.
4 Νοεμβρίου, 2014 στις 7:23 μμ
Πάνος
Πολλές επισκέψεις σήμερα σ’ αυτό το ποστ – προφανώς πήρε τη θέση του στην ιντερνετική αρθρογραφία για τη μάχη του Κιλκίς.