8 σφηνάκια για την αειφόρα ανάπτυξη και την αποανάπτυξη

1.

Αειφόρος ανάπτυξη δεν είναι τίποτα διαφορετικό από μια ανάπτυξη που σέβεται το περιβάλλον και τα οικοσυστήματα: οικονομική ευημερία + ποιότητα ζωής. Το ερώτημα που τίθεται είναι: υπάρχει ή μπορεί να υπάρξει μια τέτοια ανάπτυξη, που να ισορροπεί  με το περιβάλλον ή πρόκειται για μια ακόμα άσκηση στο χώρο του φαντασιακού;

2.

Το υπόδειγμα που κυριαρχεί, αμφισβητούμενο πλέον, είναι να συνεχιστεί η ανάπτυξη όπως είναι σήμερα, στο διηνεκές. Με κάποιες μαγικές προσθήκες, που, υποτίθεται, θα το επιτρέψουν: βιοτεχνολογία, μεταλλαγμένη γεωργία, βιομηχανία διαχείρισης των απορριμμάτων κλπ. Ο όρος «πράσινη ανάπτυξη», αν και πολιτικά νεφελώδης,

Μείωση της ανάπτυξης ή μείωση των ανισοτήτων;

Ο Μιχάλης Μητσός μας παρουσιάζει, όπως κάνει πολύ συχνά, τις πολιτικές ανησυχίες που έχουν εις τας Ευρώπας:

http://diastaseis.blogspot.com/2008/11/blog-post_21.html

Το σημερινό άρθρο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί εστιάζει στο δίλλημα της αποανάπτυξης ή της βιώσιμης ανάπτυξης, που αρχίζει να απασχολεί στα σοβαρά τον καπιταλισμό, αλλά και τους διανοητές πάσης φύσεως και ποικιλίας.

Προσωπικά το δίλλημα «μείωση της ανάπτυξης ή μείωση των ανισοτήτων» μου φαίνεται ψευτοδίλλημα.  Ή, για να το πω αλλιώς, απλοϊκή προσέγγιση ενός πολυσύνθετου προβλήματος.

Ανάπτυξη, για ποιους; Με ποιο σκοπό; Στη βάση ποιού πολιτισμικού (όρα: καταναλωτικού) παραδείγματος; Με οδηγό ποια σχέση του ανθρώπου με τη Φύση και του ανθρώπου με την κοινωνική δομή;

Ας απαντήσουμε πρώτα σε αυτά – και μετά τα βρίσκουμε αν προηγείται πολιτικά η μείωση της ανάπτυξης ή η μείωση των ανισοτήτων.

Ο Μητσός δείχνει, αν κατάλαβα καλά, να έχει εμπιστοσύνη στη δυνατότητα του καπιταλισμού να απαντήσει στα διλλήματα, με τους δικούς του όρους. Η πράσινη ή βιώσιμη ανάπτυξη, θα είναι το πολιτικό Γκράαλ της επόμενης δεκαετίας.

Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι τα κόμματα που εκφράζουν επί δεκαετίες την καπιταλιστική (και τη μικροαστική)  δίψα για ανάπτυξη, θα προσπαθήσουν να αλλάξουν την ατζέντα τους, ενσωματώνοντας γενναίες δόσεις οικολογικού καπιταλισμού. Αυτό μπορεί να κάνει ο Ομπάμα στις ΗΠΑ, αυτό θα ακολουθήσουν τα πιο «ξύπνια» σοσιαλδημοκρατικά κόμματα στην Ευρώπη.

(Το ΠΑΣΟΚ θ’ αργήσει…)

Κάτι που μάλλον θα είναι το ελιξήριο για την ανανέωση και την επιβίωση του καπιταλισμού, χωρίς μεγάλες αβαρίες. Αν υπάρχει χρόνος (ένα θέμα), αν επικρατήσουν ιδεολογικά και πολιτικά οι «πράσινοι» του καπιταλισμού (άλλο θέμα) και αν (επί τη ευκαιρία) θυμηθούν ότι δε φτάνει ο καπιταλισμός να βαφτεί πράσινος, αλλά να μειώσει, ταυτόχρονα, και τις ανισότητες που λέγαμε.