Μετάφραση Γιάννης Μαστοράκης

Η Μαζική νέκρωση των δέντρων  εγείρει φόβους ότι έχομε ήδη φτάσει στο ‘Κλιματικό κατώφλι’ του Τροπικού Δάσους του  Αμαζονίου. (Mass Tree Deaths Prompt Fears of Amazon ‘Climate Tipping Point’ )

Η ξηρασία που  χτύπησε τη Βραζιλία το 2010 έχει προκαλέσει το θάνατο χιλιάδων δέντρων στη ζώνη του Αμαζονίου. Αυτό το τροπικό δάσος, το  μεγαλύτερο  στον  κόσμο,  απορροφά περισσότερο από το ¼ του CO2  της γήινης ατμόσφαιρας.  Οι  επιστήμονες φοβούνται ότι η σημερινή μαζική εξαφάνιση των δέντρων μετατρέπει τα δάση αυτά από μια «καταβόθρα του  άνθρακα» σε «πηγή άνθρακα», πράγμα που θα μπορούσε να επιταχύνει την παγκόσμια υπερθέρμανση. Εκφράζονται έντονες ανησυχίες ότι με αυτή την εξέλιξη έχουμε ήδη ξεπεράσει  άλλο ένα  ‘οριακό σημείο’ (tipping point, κατώφλι), το οποίο θα επιταχύνει την Κλιματική Αλλαγή.

By Damian Carrington

The Guardian
February 3, 2011

Δισεκατομμύρια δέντρα νεκρώθηκαν από την πρωτοφανή ξηρασία που χτύπησε τον Αμαζόνιο το 2010, αυξάνοντας τους φόβους ότι τα μεγάλα αυτά δάση βρίσκονται πολύ κοντά στη φάση, όπου θα σταματήσουν  να απορροφούν τα Αέρια του Θερμοκηπίου (ΑτΘ) και αντίθετα θα αρχίσουν να τα αυξάνουν.

Τα πυκνά δάση του Αμαζονίου απορροφούν περισσότερο από το ¼ του ατμοσφαιρικού άνθρακα, κάτι που τα καθιστά μια πολύ ισχυρή αποτρεπτική δύναμη της παγκόσμιας υπερθέρμανσης. Αν όμως ο Αμαζόνιος μετατραπεί από ‘καταβόθρα του άνθρακα’ σε ‘πηγή του άνθρακα’, αυτό με τη σειρά του θα οδηγούσε σε ακόμη μεγαλύτερες ξηρασίες και μαζικούς θανάτους δέντρων και μέσω του βρόχου της ανάδρασης η Κλιματική Αλλαγή θα εκτραχυνόταν πλήρως με πολύ καταστροφικές συνέπειες.

«Με τις σημερινές ποσότητες  ΑτΘ-που εκπέμπουμε στην ατμόσφαιρα – παίζουμε τη Ρωσική ρουλέτα εις βάρος του μεγαλύτερου δάσους  του πλανήτη», δήλωσε ο ειδικός επί των τροπικών δασών, Simon Lewis, του πανεπιστημίου Leeds,  ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας, η οποία δημοσιεύεται σήμερα στο περιοδικό Science. Ο Lewis σημείωσε πολύ προσεχτικά ότι σημαντικές επιστημονικές αβεβαιότητες εξακολουθούν να υφίστανται ακόμη, και ότι οι ξηρασίες του  2010 και του 2005 –  αν και παλιότερα σημειώνονταν  μια φορά  στα 100 χρόνια  – θα μπορούσαν ακόμα να εξηγηθούν από τις κλιματικές διακυμάνσεις.

«Ωστόσο, δεν μπορούμε να περιμένουμε μέχρι να δούμε τι θα γίνει, γιατί τότε δεν θα υπάρχει δρόμος επιστροφής. Θα μάθουμε ότι έχουμε περάσει το οριακό σημείο, όταν πλέον ο Αμαζόνιος θα έχει ήδη μετατραπεί σε πηγή άνθρακα, δηλαδή, όταν πια θα είναι πολύ αργά για μας», προσέθεσε ο ίδιος.

Ο Alex Bowen ( καθηγητής στο London School of Economics και στο Ινστιτούτο Ερευνών ‘Political Science’s Grantham’ – στο τμήμα της Κλιμ. Αλλαγής ), δήλωσε ότι  οι τεράστιες εκπομπές άνθρακα εκ της ζώνης του Αμαζονίου θα μπορούσαν να  καταστήσουν ακόμη πιο δύσκολο  το έργο της διατήρησης των ΑτΘ   σε ένα αρκετά χαμηλό επίπεδο,  προκειμένου να αποφευχθεί μια επικίνδυνη επιτάχυνση της Κλ. Αλλαγής. «Ως εκ τούτου καθίσταται πολύ πιο επιτακτική η ανάγκη  για μια ισχυρή και κατεπείγουσα μείωση των  ανθρωπογενών  εκπομπών ΑτΘ».

Οι πρόσφατες αποκαλύψεις  για τη μαζική θανάτωση των δέντρων της ζώνης του Αμαζονίου εκ της  παράνομης υλοτόμησης, συνιστούν ένα σημαντικό πλήγμα εναντίον εκείνων που καταστρέφουν τα παγκόσμια δάση. Αυτή η δραστηριότητα  είναι γνωστό, ότι καθίσταται αφ` εαυτής μια από τις μεγαλύτερες πηγές εκπομπών ΑτΘ. Η χρήση των δορυφορικών εικόνων από τις αρχές της Βραζιλίας έχει περικόψει δραστικά την δραστηριότητα της αποψίλωσης  των δασών, ενώ η αναδάσωση στην Ασία έχει επιβραδύνει την απώλεια των δασικών εκτάσεων σε απόλυτους αριθμούς.  Εξ άλλου οι οικονομικές συμφωνίες για την προστασία των δασών ήταν ένας από τους λίγους τομείς, στους οποίους υπήρξε κάποια συγκεκριμένη πρόοδος στις συνομιλίες του Cancún για την Κ.Α.

Η ξηρασία όμως, του 2010 στη ζώνη του Αμαζονίου οδήγησε στη κήρυξη έκτακτης ανάγκης ολόκληρων Πολιτειών της χώρας αυτής και επίσης στο χαμηλότερο σημείο τη στάθμη του μεγαλύτερου παραπόταμου του Αμαζονίου,  του  Rio Negro. Ο Lewis, με τους συναδέλφους του εκ της Βραζιλίας, αφού εξέτασαν  τα δορυφορικά δεδομένα των βροχοπτώσεων,  διαπίστωσαν  ότι η ξηρασία του 2010  ήταν ακόμη χειρότερη από την πολύ σοβαρή ξηρασία του 2005,  επηρεάζοντας μια περιοχή κατά  60%  μεγαλύτερη και μάλιστα μέσα σε συνθήκες πολύ πιο επώδυνες για τα οικοσυστήματα.

Οι ερευνητές παρακολουθούν 126  περιοχές  (ενός εκταρίου, εκάστη)  καθ` όλη την έκταση του Αμαζονίου, εντός των οποίων  κάθε μεμονωμένο δέντρο έχει μια πινακίδα και παρακολουθείται επισταμένα. Έτσι, ύστερα από το 2005,  αυτοί οι επιστήμονες υπολόγισαν τον αριθμό των νεκρών δέντρων και τις ποσότητες του άνθρακα που θα διοχετεύονταν στην ατμόσφαιρα, ύστερα από το σάπισμα των δέντρων αυτών. Επί προσθέτως, η επιβράδυνση  της ανάπτυξης των δέντρων εκ της λειψυδρίας συνεπάγεται ότι τα δάση αυτά δεν θα μπορέσουν να απορροφήσουν τους 1,5 δις τόνους CO2,  τους οποίους δύνανται να απορροφήσουν μέσα στα πλαίσια ενός φυσιολογικού κλιματικά  έτους.

Ερευνώντας και τα αποτελέσματα της ξηρασίας του 2010, με τον παραπάνω τρόπο, οι επιστήμονες αυτοί εκτίμησαν ότι  θα απελευθερωθούν 8,5 δις τόνοι CO2 -δηλαδή, περισσότεροι από τους 7,7 δις τόνους που εξέπεμψε το 2009, η  Κίνα, η πιο ρυπογόνος χώρα στον κόσμο. Σε αυτό το νούμερο δεν συμπεριλαμβάνονται και οι πυρκαγιές των δασών, οι οποίες επίσης αποδεσμεύουν CO2 και οπωσδήποτε είναι πολύ αυξημένες κατά τα έτη με τις μεγάλες ξηρασίες.

«Ο Αμαζόνιος είναι μια τόσο μεγάλη περιοχή, ώστε ακόμα και μια μικρή αλλαγή των εκεί συνθηκών, θα μπορούσε να έχει έναν παγκόσμιο αντίκτυπο, δήλωσε ο Lewis και προσέθεσε ότι οι δύο τόσο σοβαρές ξηρασίες στη ζώνη του Αμαζονίου εντός μόλις 5 ετών, ήταν κάτι το εντελώς ασυνήθιστο, αλλά –έσπευσε να συμπληρώσει –  μια ‘φυσιολογική’ διακύμανση του κλίματος  και πέραν μιας δεκαετούς περιόδου, δεν θα μπορούσε εισέτι να αποκλεισθεί.  Ο καθοριστικός παράγων των ετήσιων μοντέλων (πρόβλεψης)  του καιρού είναι η θερμότης του Ατλαντικού.  Ο επιστήμονας αυτός δήλωσε στη συνέχεια, ότι η αύξηση των περιόδων ξηρασίας στη ζώνη του Αμαζονίου είχε διαπιστωθεί σε  κάποια μοντέλα πρόβλεψης του καιρού, συμπεριλαμβανομένου και του πολύ εξελιγμένου μοντέλου, το οποίο χρησιμοποιήθηκε από το Κέντρο Hadley. Αυτό σημαίνει ότι οι ξηρασίες του 2005 και του 2010 συνδέονται με την επιστημονική  θεωρία ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη  θα προκαλέσει περισσότερες ξηρασίες στο μέλλον και μεγαλύτερη έκλυση CO2, ενώ  παράλληλα πιθανόν να οδηγήσει σε μια, μεγάλης κλίμακας, ανεξέλεγκτη ΚΑ.  « Τα αέρια του Θερμοκηπίου τα οποία  έχουν ήδη ‘διαχυθεί’ στην ατμόσφαιρα μπορεί να σημαίνουν ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια μεγάλη περίοδο ξηρών εποχών», τόνισε ο ίδιος επιστήμονας.

Ανέφερε επίσης ότι η ξηρασία του  2010  νέκρωσε ‘δισεκατομμύρια δέντρων’, τα οποία θα πρέπει να προστεθούν στα σχεδόν 4 δις δέντρων τα οποία νεκρώνονται φυσιολογικά κατ` έτος στον Αμαζόνιο. Η ομάδα αυτή των επιστημόνων αναζητά τώρα επειγόντως  το ποσό των 500.000$ προκειμένου να επισκεφτεί τις  υπό παρακολούθηση περιοχές του Αμαζονίου και να συγκεντρώσει περαιτέρω  στοιχεία.

Ο Βραζιλιάνος επιστήμονας Paulo Brando (του Instituto de Pesquisa Ambiental da Amazônia), και ο έτερος εκ των επί κεφαλής της έρευνας δήλωσαν: «Δεν θα μάθουμε επακριβώς πόσα δέντρα νεκρώθησαν, μέχρις ότου ολοκληρώσουμε τις επιτόπιες έρευνές μας  επί των δασών. Αυτό βέβαια, δεν αποκλείει κάποια από το ξερά δέντρα να έχουν χτυπηθεί από την ξηρασία του 2005, όπως επίσης και η ίδια ξηρασία να είχε ήδη αδυνατίσει πάρα πολύ έναν μεγάλο αριθμό δέντρων, αυξάνοντας έτσι δραματικά τον αριθμό των δέντρων που τελικά πέθαναν το 2010».

Ο Brando πρόσθεσε ακόμη: «Τα αποτελέσματα των ερευνών μας θα πρέπει να θεωρηθούν ως μια πρώτη εκτίμηση. Οι υπολογισμοί που έχουμε κάνει, μέχρι τώρα,  για την έκλυση των ΑτΘ δεν συμπεριλαμβάνουν εκείνα εκ των πυρκαγιών των τροπικών δασών, οι οποίες εξαπλώνονται σε τεράστιες περιοχές του Αμαζονίου κατά τη διάρκεια των ζεστών και ξηρών ετών και απελευθερώνουν μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα».

Καλαμάτα 18/02/11            Γιάννης Μαστοράκης (μετάφραση)

*

Η φωτογραφία είναι από εδώ:

http://www.travelstories.gr/photo/showphoto.php?photo=2714