You are currently browsing the category archive for the ‘Εμφύλιος’ category.
Βιβλιοκριτική και σχόλια για το βιβλίο, εδώ: https://greekcivilwar.wordpress.com/2016/02/08/gcw-25/
Απόψε στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, στην παρουσίαση του βιβλίου του Σάκη Μουμτζή. Ακούγοντας τις εισηγήσεις και στη συνέχεια τις ερωτήσεις / τοποθετήσεις σκεφτόμουν ότι θα είχε ενδιαφέρον μια συστηματική προσέγγιση του τυχαίου στην εξέλιξη του Εμφυλίου 1943-49. Πχ τι θα γινόταν αν δεν ήταν ο ανόητος που μπλοκάρισε την τελευταία στιγμή την προσπάθεια του ΕΑΜ να πάρει μέρος στις εκλογές του 1946, αλλά κάποιος άλλος που θα το διευκόλυνε. Τι θα γινόταν αν ο Κανελλόπουλος έφτανε στην Πελοπόννησο τρεις βδομάδες νωρίτερα, μέσα στον κολασμένο Σεπτέμβρη του ’44. Αν ο Πορφυρογένης δεν κάρφωνε (ανεξήγητα) τη πρόθεση του ΚΚΕ να σχηματίσει «Προσωρινή Κυβέρνηση» και αν ήταν κάποιος άλλος στη θέση του Ναπολέοντα Ζέρβα, που με το πογκρόμ συλλήψεων που εξαπέλυσε ευθύς αμέσως έγινε ο καλύτερος στρατολόγος του Ζαχαριάδη. Τι θα γινόταν (άραγε) αν η περίφημη εξωτερική βοήθεια στον ΔΣΕ ήταν αντίστοιχη με εκείνη προς την άλλη πλευρά, περιλάμβανε δηλαδή τανξ και αεροπορία και εκατοντάδες «συμβούλους». Σε συνδυασμό με το τι θα γινόταν αν ο ΔΣΕ (δηλ. το ΚΚΕ) έκανε μαζική υποχρεωτική στρατολόγηση στα 1947, όπως είχε προτείνει ο Γιαννούλης.
Παραλλήλως, άκουγα τους ομιλητές που αμερόληπτα και δίκαια περιέγραφαν το μηχανισμό και τον τρόπο σκέψης με τα οποία η ηγεσία του ΚΚΕ πήρε τη μια (εκ του αποτελέσματος) καταστροφική απόφαση μετά την άλλη. Αλλά δεν άκουσα κουβέντα για τις «αμαρτίες» της άλλης πλευράς. Πχ, η ύπαρξη τόσων χιλιάδων ενθουσιωδών και μαχητικών νεολαίων (πολιτοφυλάκων, ελασιτών και μελών της ΟΠΛΑ) στα Δεκεμβριανά της Αθήνας του ’44 είναι απολύτως ανεξήγητη αν δεν λάβουμε υπόψη την ταξική φύση των διεργασιών μέσα στην Κατοχή και τις αιτίες που οδήγησαν σ’ αυτή την εξέλιξη. Με άλλα λόγια, η μελέτη δεν πρέπει να σταματά στο ΚΚΕ, αλλά να ολοκληρώνεται με την ανάλυση και της άλλης πλευράς: τι έκανε και τι δεν έκανε. Γιατί αποκεί ξεκίνησαν τα πάντα (όλα).
Φυσικά σας συνιστώ το βιβλίο (υπάρχει και ο πρώτος τόμος, για το 1943-46) – άλλωστε η καλύβα έχει φιλοξενήσει αρκετά κείμενα του Σάκη Μουμτζή στην ενότητα «Εμφύλιος». Επιφυλάσσομαι για ξεχωριστές αναρτήσεις σε θέματα που απαιτούν περαιτέρω συζήτηση, καιρού επιτρέποντος.
Πρόκειται για μια εκτενέστατη βιβλιοπαρουσίαση του βιβλίου των Καλύβα – Μαρατζίδη «Εμφύλια Πάθη». Ο συγγραφέας (Παύλος Παπαδόπουλος) επιχειρεί αν ερμηνεύσει τη σύγχρονη ελληνική Ιστορία, ως τις μέρες μας, με βάση τις (κατ’ αυτόν) παραναγνώσεις του Εμφυλίου 1943-49. Η ιδεολογική φόρτιση αδικεί σε πολλά σημεία το εγχείρημά του – αλλά αυτό είναι θέμα για συζήτηση. Σε κάθε περίπτωση μια ξεχωριστή αναφορά σ’ αυτό το «εφ’ όλης της ύλης» κείμενο δεν θα μπορούσε να λείπει από την ενότητα «Εμφύλιος» της καλύβας. Για το ίδιο το βιβλίο θα επανέλθω όταν ολοκληρώσω την ανάγνωση, υποθέτω σύντομα.
Πηγή: Το σοκ της Ιστορίας | Protagon.gr
Δείτε περισσότερα για το θέμα. εδώ: https://greekcivilwar.wordpress.com/2016/02/18/gcw-42/
Του Σάκη Μουμτζή
Στις 30 Οκτωβρίου 1944, όλη η πόλη της Θεσσαλονίκης βρισκόταν υπό τον πλήρη έλεγχο του Ε.Λ.Α.Σ. Την 1η Σεπτεμβρίου 1944, οι εκπρόσωποι της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας ( ΟΜΜ) του Ε.Λ.Α.Σ.είχαν συνάψει συμφωνία με τη στρατιωτική διοίκηση των γερμανών, στο Λειβάδι Χαλκιδικής,για την ασφαλή αποχώρηση τους και την παράδοση της πόλης στον εφεδρικό Ε.Λ.Α.Σ. Οι γερμανοί την εγκατέλειπαν και ο λαός πανηγύριζε και γλεντούσε την ελευθερία του. Μαζί με τους γερμανούς έφυγαν και αρκετοί έλληνες συνεργάτες τους, φοβούμενοι τα αντίποινα. Από τις 28/10/ τμήματα της Χ και ΧΙ Μεραρχίας του Ε.Λ.Α.Σ.άρχισαν να εισέρχονται στην πόλη της Θεσσαλονίκης, ενώ την προηγουμένη ο Μ.Βαφειάδης εγκατέστησε στην Ανω Πόλη τη διοίκηση της ΟΜΜ. Ο εφεδρικός Ε.Λ.Α.Σ περίπου 1000 άτομα κατόρθωσε και κράτησε ανέπαφες όλες τις κοινωφελείς εγκαταστάσεις, εκτός από το λιμάνι στο οποίο προξένησαν οι γερμανοί σημαντικές ζημίες. Την 1η Νοεμβρίου οι δυνάμεις του Ε.Λ.Α.Σ παρήλασαν στην πόλη επιβεβαιώνοντας έτσι την κυριαρχία τους σε φίλους κι εχθρούς.1 Ας σημειωθεί πως η είσοδος του Ε.Λ.Α.Σ στη Θεσσαλονίκη έγινε κατά παράβαση της Συμφωνίας της Καζέρτας ( 26/9/1944), που υπογράφηκε μεταξύ του Ε.Δ.Ε.Σ., του Ε.Λ.Α.Σ, της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας και των βρετανών. Η Συμφωνία έθετε τις αντάρτικες δυνάμεις υπό τη διοίκηση του στρατηγού Σκόμπι και συγχρόνως τις απαγόρευε να εισέλθουν σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.Το Γενικό Στρατηγείο του Ε.Λ.Α.Σ., πειθαρχώντας στην Συμφωνία, έδωσε εντολή στις ΟΜΜ να μη διαβούν τον Αξιό ποταμό.2 Ομως το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ, που ήταν το ανώτατο καθοδηγητικό όργανο του κόμματος στη Μακεδονία,υπό την πίεση του γραμματέα της Κομματικής Οργάνωσης Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ, Βασβανά,αποφάσισε την είσοδο των δυνάμεων του Ε.Λ.Α.Σ. στην πόλη.Γιαυτή την απόφαση τα δύο αυτά κομματικά όργανα δέχτηκαν την κριτική του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ.
Το ενδιαφέρον όμως βρίσκεται σε αυτά που προηγήθηκαν της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης και προκαθόρισαν και αυτά που έγιναν. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Άλλο ένα καλογραμμένο, δοξαστικό άρθρο. Διαβάστε το και μετά δείτε κάποιες δικές μου επισημάνσεις.
Δείτε εδώ: https://greekcivilwar.wordpress.com/2016/08/09/gcw-430/
Αυτές τις μέρες, με την ευκαιρία των 70 χρόνων από το τέλος του Άρη Βελουχιώτη, το διαδίκτυο γέμισε αναφορές. Όσες έτυχε να δω είναι αμιγώς θεολογικού τύπου (δοξολογικές), οι συντάκτες τους δεν διανοούνται καν να προσεγγίσουν τον Άρη σαν αυτό που ήταν: ένα σύνολο από τραγικές αντιθέσεις, συμπυκνωμένες στο ίδιο πρόσωπο. Οι αναρτήσεις της καλύβας με θέμα τον Άρη (και τα εκατοντάδες συνοδά σχόλια) νομίζω ότι βοηθούν πολύ περισσότερο στην κατανόηση της αλήθειας, της προσωπικής και της ιστορικής. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Ο οικονομικός δωσιλογισμός (αλλά και η «απλή» αισχροκέρδεια) κατά τη διάρκεια της Κατοχής δεν έχει ακόμα αναδειχτεί ως βασικό στοιχείο για τις πολιτικές και κοινωνικές διεργασίες που συνέβησαν τότε. Κι όμως, είναι ένα από τα κλειδιά για την κατανόηση εκείνης της, άγνωστης στη βαθύτερη ουσία της, περιόδου.
Πέρα από τις μεγάλες και αρκετά γνωστές στο ευρύ κοινό ελληνικές αντιστασιακές οργανώσεις της Κατοχής όπως το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ του Άρη Βελουχιώτη, ο ΕΔΕΣ του Ζέρβα και η ΕΚΚΑ του Δημήτριου Ψαρρού, υπήρχαν και διάφορες μικρές οργανώσεις, των οποίων η δράση εναντίον των κατακτητών δεν αναφέρεται στα ιστορικά βιβλία. Ελάχιστοι συγγραφείς θέλησαν να αφιερώσουν έστω μια παράγραφο σε αυτές. Αποφασίσαμε λοιπόν να ψάξουμε συστηματικά σε διάφορες πηγές και να συγκεντρώσουμε όσες περισσότερες πληροφορίες μπορούσαμε για την άγνωστη ιστορία και δράση αυτών των οργανώσεων που έμειναν στην αφάνεια, αλλά που δεν πρέπει να τις ξεχνάμε. Ξεκινάμε λοιπόν το ιστορικό μας ταξίδι.
μέσω ΦΙΠΠΑΚ: 33 αντιστασιακές οργανώσεις. Η άγνωστη ιστορία και δράση τους.
Σάκης Μουμτζής
Για την μάχη του Κιλκίς (Σάββατο 4 Νοεμβρίου 1944) έχουν γραφεί σχεδόν τα πάντα. Το μόνο που μένει ανοικτό είναι οι αριθμοί. Δηλαδή πόσοι ήταν οι ένοπλοι αντικομμουνιστές, πόσες οι επιτιθέμενες δυνάμεις του ΕΛΑΣ, πόσοι οι νεκροί εκατέρωθεν κατά τη δεκάωρη περίπου μάχη και πόσοι αιχμάλωτοι αντικομμουνιστές εκτελέστηκαν τις επόμενες ημέρες σε διάφορα σημεία της πόλης του Κιλκίς, αλλά και σε γύρω χωριά (Μεταλλικό). Επειδή οι αποκλίσεις είναι μεγάλες, δεν θα εμπλακώ σε τέτοια συζήτηση. Επίσης, θεωρώ επαρκώς εξαντλημένη την παράθεση των πραγματολογικών στοιχείων της μάχης.
Έτσι θα προσπαθήσω να κάνω μια συγκριτική ανάλυση γεγονότωνκαι καταστάσεων μεταξύ των δυο πολύνεκρων συγκρούσεων: αυτής του Κιλκίς και των συγκρούσεων που έγιναν στη νοτιοδυτική Πελοπόννησο, το Σεπτέμβριο του 1944. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
13 κείμενα οχτώ συγγραφέων για τον Εμφύλιο που δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στην καλύβα (πλην ενός).
του ΣΑΚΗ ΜΟΥΜΤΖΗ
Ενώ ακόμα διαρκούσε ο Εμφύλιος Πόλεμος, η πλευρά των μετέπειτα νικητών, παρουσίασε την δική της εκδοχή για τις περιόδους των εμφύλιων συγκρούσεων, που ήταν η θεωρία των «Τριών γύρων». Η άλλη πλευρά –αρκετά αργότερα- προσπάθησε να την αμφισβητήσει, τονίζοντας την πτυχή της Εθνικής Αντίστασης και της «Λευκής Τρομοκρατίας», για να αποδείξει ότι το ΚΚΕ ποτέ δεν είχε την πρόθεση κατάληψης της εξουσίας.
Πριν προχωρήσω στην ανάπτυξη του θέματος, κρίνω σκόπιμο να αναλύσω την έννοια της περιοδολόγησης, ώστε να γίνει έτσι κατανοητή η ιδεολογική της λειτουργία αλλά και η θέση της στη συγκρότηση των ερμηνευτικών σχημάτων. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
του ΣΑΚΗ ΜΟΥΜΤΖΗ
Ένα σημαντικό μέρος των ιστοριογράφων του Εμφυλίου Πολέμου –κυρίως αυτό που ερμηνεύει τα γεγονότα από την οπτική της Αριστεράς– αρχίζει την αφήγησή του από τη Συμφωνία της Βάρκιζας και μετά.
Είναι προφανές ότι το ερμηνευτικό σχήμα που συγκροτούν αυτοί οι ιστορικοί, αδυνατεί να ερμηνεύσει νοημόνως το φαινόμενο που αποκλήθηκε «Λευκή Τρομοκρατία». Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Μια «κλασσική» προσέγγιση στο φαινόμενο του δωσιλογισμού – και κάποιες ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες.
Ο δωσιλογισμός στην Ελλάδα εμφανίζεται με δύο μορφές, εκείνη των κυβερνήσεων Quisling και των μηχανισμών του μεταξικού κράτους που οι Γερμανοί βρήκαν και χρησιμοποίησαν και εκείνη των «Ταγμάτων Ασφαλείας». Τα μέλη τους εντάχθηκαν στις στρατιωτικές δυνάμεις κατοχής, συμμετείχαν σε μαζικά αντίποινα και ο απροκάλυπτος σκοπός τους ήταν να πατάξουν κάθε αριστερή αντιστασιακή δραστηριότητα η οποία για τις αρχές κατοχής ήταν συνώνυμη με τον σλαβοκομμουνισμό και συνεπώς αντεθνική. Του Βασίλη Παππά
Παρακρατικές οργανώσεις της δεξιάς υπήρχαν στην Ελλάδα πολύ πριν τον πόλεμο του 40 και την κατοχή. Καταρρίπτεται λοιπόν το επιχείρημα των νεοϊστορικών (του νέου ιστορικού κύματος) που επιχειρεί να ερμηνεύσει το φαινόμενο στηριζόμενο στις τοπικές αντινομίες και διαμάχες μεταξύ δεξιών και αριστερών ένοπλων οργανώσεων με τοπικά χαρακτηριστικά. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Μια πραγματικά μεγάλη συλλογή πηγών και απόψεων (δε λείπει και μια παραπομπή σε ποστ της καλύβας). Για τη χρονολόγηση, βέβαια, τα έχουμε συζητήσει διεξοδικά – ο Εμφύλιος είναι 1943-49 (επισήμως, δηλαδή με απόφαση της Βουλής, 1944-49).
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά περιστατικά του Δεκέμβρη. Στο άρθρο εξιστορούνται οι βασικές λεπτομέρειες – αν και όλο και κάτι μπορεί να προστεθεί.
«Έκοψαν» τραγούδι για τον Βελουχιώτη σε σχολική γιορτή
(Δε μπορεί, την έχουν ματιάσει την Ιστορία της ΣΤ’ Δημοτικού…) 😉
Δείτε εδώ: https://greekcivilwar.wordpress.com/2016/07/23/gcw-349/
Η καλύβα ψηλά στο βουνό 